Jak rozpoznać dni płodne?
Cykl miesięczny kobiety, zwany również inaczej owulacyjnym, menstruacyjnym, płciowym, zaczyna się pierwszego dnia miesiączki, a kończy w dniu poprzedzającym kolejną menstruację. Dni płodne w jednym cyklu miesięcznym trwają od 5 do 7 dni. Związane są zarówno z samą owulacją, jak i czasem w jakim mogą przeżyć w organizmie kobiety plemniki.
Sama owulacja trwa bowiem około 24 godziny i odbywa się na 14 dni przed menstruacją, plemnik natomiast może przetrwać w drogach rodnych kobiety 5, a nawet 7 dni czekając na swoją szansę zapłodnienia uwolnionej komórki jajowej. Stąd współżyjąc na kilka dni przed owulacją może dojść do ciąży. Często kobiety zastanawiają się, jaką metodę wybrać by określić występowanie owulacji? Czy wystarczy mierzenie temperatury owulacji? Ile dni trwa śluz płodny? Jak zmienia się śluz płodny po owulacji? Kiedy pokusić się o monitoring owulacji? Jak prowadzić kalendarzyk dni płodnych? Czy warto zastosować testy owulacyjne? Które sygnały ciała mogą wskazywać na owulację? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć poniżej.
Monitoring owulacji
Dokładną obserwację cyklu menstruacyjnego umożliwia monitoring owulacji wykonywany przez ginekologa za pomocą dopochwowego badania USG. Jest to bezbolesne badanie prowadzone w określonych dniach, wyznaczanych na podstawie długości cyklu miesięcznego. Zazwyczaj w trakcie jednego cyklu wykonuje się średnio 3-4 razy takie badania. Badanie ma na celu ocenić prawidłowość przebiegu cyklu miesięcznego, sprawdza się wzrostu pęcherzyków - ich ilość, jakość oraz to czy pękają, kontrolowany jest również stan błony śluzowej macicy tzw. endometrium. Monitoring umożliwia dokładnie ustalić dzień owulacji, a tym samym dni płodne. Pierwsze badanie zazwyczaj lekarz wykonuje w piątym dniu cyklu, wówczas rozpoczyna uważną obserwację:
- wzrostu pęcherzyków,
- grubości endometrium,
- jakości śluzu szyjkowego.
Po terminie owulacji weryfikuje, czy rzeczywiście miała ona miejsce, na podstawie chociażby śladów pękniętego pęcherzyka, czy obecności ciałka żółtego w jajniku. Monitoring owulacji pozwala również zweryfikować ewentualne przyczyny utrudniające zajście w ciążę. Dokładną diagnostykę w tym zakresie zapewnia klinika leczenia niepłodności.
Kalendarzyk dni płodnych
Z kolei najprostszym sposobem oszacowania terminu owulacji jest metoda opierająca się na średniej długości cykli menstruacyjnych z kilku miesięcy. Na tej podstawie można w przybliżeniu wyznaczyć termin kolejnej miesiączki. Stosując ją należy od średniej długości cyklu owulacyjnego odjąć 12, a następnie 4.
Przykładowo w przypadku cyklu 28 dniowego wygląda to następująco: 28-12=16 i w kolejnym kroku 16-4=12. To oznacza, że owulacja może wystąpić między 12, a 16 dniem cyklu. Metoda jest wprawdzie prosta, lecz niestety obarczona dużym ryzykiem błędu. Cykl miesięczny kobiety jest bowiem zmienny i podlega wahaniom pod wpływem wielu czynników, jak chociażby:
- diety,
- stresu,
- przeziębienia,
- zmiany klimatu.
Metoda ta również nie sprawdza się w cyklach nieregularnych.
Ile dni może występować śluz płodny?
Zbliżającą się owulację można także określić poprzez obserwację śluzu szyjkowego. Często kobiety zastanawiają się ile dni trwa śluz płodny, dlatego też warto pamiętać, że jest on powiązany z dniami płodnymi, które trwają 5-7 dni. W czasie dni płodnych, śluz jest przejrzysty, śliski, lepki i rozciągliwy, wydzielina przypomina białko jajka. Taki śluz ma PH sprzyjające plemnikom, ułatwia im przetrwanie i poruszanie się. Śluz płodny po owulacji zmienia się, zmniejsza się ilość wydzieliny, śluz staje się biały, gęsty i nierozciągliwy, pozostaje taki aż do pojawienia się menstruacji. Tuż po miesiączce występuje etap suchy, który trwa aż do wystąpienia płodnego śluzu. Metoda obserwacji śluzu nie potwierdza owulacji, a jedynie jest informacją że owulacja się zbliża. Co więcej należy pamiętać, że niektóre leki mogą zaburzać produkcję śluzu, co może mieć wpływ na prawidłowy wynik prowadzonych obserwacji.
Wzrost temperatury po owulacji
Metoda termiczna polega na prowadzeniu regularnej obserwacji ciała za pomocą pomiaru temperatury. Po owulacji w jajniku powstaje ciałko żółte wydzielające progesteron, który powoduje wzrost temperatury po owulacji o około 0,2 - 0,6 stopnia Celsjusza. Temperatura rośnie około 24 godziny po uwolnieniu komórki jajowej z jajnika, dlatego jej pomiar może służyć tylko potwierdzeniu owulacji i ewentualnie wyznaczeniu optymalnego czasu współżycia w następnym cyklu. W przypadku regularnych miesiączek, jeśli wzrost temperatury występuje przykładowo systematycznie w 16 dniu cyklu, wówczas owulacja ma miejsce 1-2 dni wcześniej, czyli dni płodne przypadają na 13, 14 i 15 dzień cyklu. Jednak żeby pomiary temperatury owulacji były miarodajne, należy:
- wykonywać je codziennie rano,
- w pochwie lub jamie ustnej o stałej porze, tuż po przebudzeniu.
Wskaźnik ten jest obarczony też dużym ryzykiem błędu, bowiem na podwyższenie temperatury poza zmianami hormonalnymi wpływ może mieć wiele innych czynników związanych z ogólnym stanem zdrowia.
Testy owulacyjne
Na rynku dostępne są też testy owulacyjne, które wykrywają nagły wzrost hormonu LH wytwarzanego w przysadce mózgowej. Hormon ten stymuluje organizm do owulacji. W przypadku cykli regularnych np. 28-30 dniowych testy należy rozpocząć około 10-11 dnia cyklu miesięcznego. Wykonuje się je podobnie jak test ciążowy z porannej porcji moczu. Dodatni test oznacza że owulacja powinna nastąpić po około 24-36 godzinach.
Jak rozpoznać owulację? - badanie krwi
W ocenie przebiegu owulacji pomocne jest także badanie progesteronu, które wykonuje się na podstawie analizy krwi. Badanie to umożliwia potwierdzenie obecności owulacji w danym cyklu. W przypadku cyklu 28-dniowego wykonuje się je w 21 dniu. Jeśli miesiączki są nieregularne, należy wykonać badanie 7-8 dni od dodatniego testu owulacyjnego.
Sygnały ciała
W przypadku wielu kobiet dni płodne przebiegają w sposób bezobjawowy, niektóre jednak odczuwają wówczas poprawę nastroju, jak również zwiększone libido. O owulacji mogą świadczyć także dolegliwości bólowe, których doświadcza mniej więcej połowa kobiet. Charakterystyczny jest ból w okolicy podbrzusza oraz kłujący ból jednego z jajników. Występuje także czasem wrażliwość piersi oraz plamienie w połowie cyklu. Umiejętne rozpoznawanie sygnałów organizmu pomoże w określeniu terminu, kiedy starania o dziecko mają największą szansę zakończyć się ciążą.
