Przyczyny niepłodności wtórnej
– Z niepłodnością mamy do czynienia, gdy para przez 6-12 miesięcy, mimo starań, regularnego współżycia bez zabezpieczenia, nie uzyskuje ciąży. To dotyczy również osób, które mają już jedno lub więcej dzieci, bowiem płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn może się zmieniać. Raz uzyskana ciąża, nie oznacza, że w przyszłości nie mogą pojawić się problemy w obszarze rozrodczości, które wymagają pomocy kliniki leczenia niepłodności i wsparcia specjalisty – tłumaczy dr Grzegorz Sitkowski, ginekolog-położnik z Kliniki Bocian w Poznaniu.
Niepłodność wtórna w przypadku kobiet może być wynikiem:
- Wieku – należy pamiętać, że z upływem lat płodność kobiet zmniejsza się, częściej pojawiają się cykle bezowulacyjne, zmniejsza się liczba pęcherzyków jajnikowych, także pogarsza się ich jakość, rośnie również ryzyko poronień.
- Komplikacji po porodzie – nie bez znaczenia pozostaje przebieg wcześniejszej ciąży i porodu. W efekcie cesarskiego cięcia mogą chociażby pojawić się zrosty i blizny, także kobiety rodzące naturalnie mogły doświadczyć uszkodzenia szyjki macicy.
- Zaburzeń hormonalnych – nieprawidłowe funkcjonowanie gospodarki hormonalnej może powodować zaburzenia cyklu miesięcznego kobiety i owulacji.
- Chorób i nieprawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego – stany zapalne, przebyte zabiegi, operacje w obszarze narządu rodnego, rozwój chorób, jak chociażby endometrioza, PCOS, Hashimoto, niedrożność jajowodów, ale również choroby cywilizacyjne w postaci cukrzycy, nadciśnienia mogą negatywnie wpływać na zdolności rozrodcze kobiety.
- Przyjmowania leków – niektóre leki nie są obojętne dla płodności, ich przyjmowanie warto zawsze skonsultować z lekarzem.
- Niezdrowej diety, stylu życia, nadwagi – nadmiar stresu, brak aktywności fizycznej, spożywanie niezdrowych produktów, ewentualne problemy z otyłością mogą również oddziaływać na płodność i w efekcie utrudniać zajście w ciąże.
Należy pamiętać, że niepłodność wtórna nie tylko zależy od kobiety, może być również efektem pogarszającego się zdrowia partnera i jakości jego nasienia. Złe warunki pracy, przegrzewanie jąder, niezdrowa dieta, słaba kondycja fizyczna, nadwaga, nadmiar używek ‑ to wszystko może przełożyć się negatywnie na liczbę i jakość plemników.
Niepłodność wtórna – diagnoza
– Para, która nie może kolejny raz uzyskać ciąży powinna zwrócić się o pomoc do specjalisty leczenia niepłodności. Kluczowe jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu medycznego, podczas którego lekarz postara się zebrać niezbędne informacje na temat aktualnego stanu zdrowia obojga partnerów, przebiegu poprzedniej ciąży i porodu, ewentualnych chorób. Wykonywane jest także badanie ginekologiczne i USG narządu rodnego kobiety, również sprawdzane są wybrane hormony – zaznacza dr Grzegorz Sitkowski z Kliniki Bocian w Poznaniu.
W przypadku mężczyzny podstawowym krokiem jest badanie nasienia, które dostarcza szeregu informacji na temat męskiej płodności. W zależności od wyników podstawowych badań lekarz może równie zalecić rozszerzoną diagnostykę, w postaci:
- badań genetycznych,
- badania drożności jajowodów,
- histeroskopii,
- laparoskopii.
Leczenie niepłodności wtórnej
Lekarz zaczyna leczenie niepłodności wtórnej od próby usunięcia przyczyn, jeśli są znane. W przypadku zaburzeń hormonalnych podejmowane jest leczenie farmakologiczne, które ma za zadanie przywrócić naturalny cykl. Jeśli zidentyfikowane zostały przyczyny mechaniczne m.in. w postaci polipów, niedrożnych jajowodów, zrostów około jajowodowych, powikłań po przebytej ciąży, podejmowane są próby usunięcia tych przyczyn za pomocą histeroskopii lub laparoskopii zabiegowej, w trakcie których można dokonać korekcji. Jeżeli te podstawowe metody nie przynoszą rezultatu można rozważyć metody wspomaganego rozrodu, czyli inseminacji, a w ostateczności, jeśli jest taka potrzeba, wykonując program pozaustrojowego zapłodnienia ‑ in vitro.
