Co to jest testosteron?
Testosteron jest najważniejszym naturalnym męskim stereoidowym hormonem płciowym, który należy do grupy androgenów. Wytwarzają go jądra, komórki śródmiąższowe Leydiga oraz w niewielkich ilościach nadnercza. Aby poziom testosteronu u mężczyzny był właściwy, za regulację wydzielania go odpowiada hormon luteinizujący – LH, produkowany przez przysadkę mózgową. Z kolei pracę tego gruczołu kontroluje podwzgórze. Jeśli stężenie testosteronu utrzymuje się na zbyt niskim poziomie, aby pobudzić jądra lub jajniki do pracy, przysadka wydziela tzw. hormon stymulujący. W taki właśnie sposób męski organizm sam stymuluje i koordynuje zachowanie równowagi tego hormonu płciowego. Testosteron posiadają również kobiet, ponieważ w niewielkich ilościach wydzielają go jajniki, kora nadnerczy, a podczas ciąży łożysko.
Funkcje i działanie testosteronu w organizmie
Zmiany i destabilizacja systemu hormonalnego powoduje pojawienie się różnych zaburzeń zdrowotnych, uniemożliwiając prawidłowe funkcjonowanie każdego organizmu. Jeśli u kobiety ilość testosteronu i estrogenu się równoważą, wówczas jajniki pracują prawidłowo. Ma to szczególne znaczenie, kiedy pacjentka wraz z partnerem starają się o dziecko. Aby wykluczyć jakiekolwiek zdrowotne nieprawidłowości, lekarz wskazuje jakie hormony zbadać przed ciążą. Testosteron, wytwarzany w ciele kobiety i mężczyzny, działa wielokierunkowo. Prawidłowy jego poziom – właściwy dla obu płci, utrzymuje:
- zdrowe kości,
- zwiększa libido,
- niezakłócone działanie narządów płciowych.
Tutaj jednak podobieństwa się kończą, co wynika ze znaczących różnic budowy kobiecego i męskiego organizmu. - Testosteron u mężczyzn odgrywa kluczową rolę, ponieważ bezpośrednio odpowiada za rozwój i prawidłowe działanie męskich cech organizmu. Natomiast w przypadku kobiety zupełnie inne hormony są za to odpowiedzialne i w znaczącym zakresie warunkują jej płodność. Niemniej niski poziom testosteronu może być wynikiem m.in. niewydolności jajników i w przyszłości stanowić problem z poczęcie potomstwa – wyjaśnia dr Joanna Aszkiełowicz, specjalistka ds. leczenia niepłodności z Kliniki Bocian w Lublinie.
Rola testosteronu u mężczyzn
Po siódmym tygodniu od zapłodnienia komórki jajowej, kształtujący się męski organizm zaczyna produkować testosteron. Poziom hormonu wzrasta w okresie dojrzewania, osiągając szczyt w późnych latach nastoletnich, by po 30. roku życia nieznacznie się obniżać. Wiedząc już, że testosteron to najważniejszy męski hormon, warto dokładniej przyjrzeć się za co tak dokładnie odpowiada.
Warunkuje m.in.:
- Rozwój męskich cech płciowych podczas dojrzewania.
- Głębokość głosu, wzrost owłosienia ciała, rozwój mięśni.
- Kształtowanie się męskiej sylwetki.
- Funkcje seksualne – wpływa na pociąg płciowy. Jest istotny dla zdolności erekcji i produkcji spermy.
- Masę mięśniową i siłę. Testosteron wykazuje tzw. działanie anaboliczne – stymulujące wzrost tkanek, w szczególności wspomagające rozwój tkanki kostnej (gęstość kości) i mięśniowej. Redukuje także ilość tkanki tłuszczowej.
- Utrzymanie i zwiększanie masy mięśniowej.
- Nastrój, energię i ogólne samopoczucie.
- Prawidłową pracę układu odpornościowego.
Norma testosteronu u mężczyzn i kobiet
Wartości referencyjne poziomu testosteronu różnią się w odniesieniu do mężczyzn i kobiet. Na stężenie hormonu wpływa:
- płeć,
- wiek,
- działanie przysadki mózgowej,
- predyspozycje genetyczne.
Jądra dorosłego mężczyzny wytwarzają dziennie ok. 4–7 mg testosteronu. Jednak poziomy testosteronu u mężczyzn mogą zmieniać się w różnych fazach życia, i zależą od stanu zdrowia oraz nasilenia stresu. Prawidłowy poziom u mężczyzn mieści się w przedziale od 300 do 1000 ng/dl (może być podawany również w innych jednostkach 9,0 a 34,7 nmol/l). Aż do 25.–30. roku życia poziom testosteronu u mężczyzny utrzymuje się na wysokim poziomie. Później stopniowo się obniża. W przypadku kobiet stężenie testosteronu utrzymuje się na zbliżonym poziomie, ale jest nieco wyższy w trakcie cyklu miesięcznego. Zazwyczaj norma testosteronu u kobiet waha się od 15 do 70 nanogramów na decylitr (ng/dl) krwi.
Oznaki niedoboru testosteronu
- Na niedobór testosteronu mężczyźni reagują całkowicie indywidualnie. U niektórych panów nie występują żadne niepokojące zmiany, złe samopoczucie, czy spadek formy, a u innych pojawiają się uciążliwe symptomy. Obniżone parametry testosteronu oznaczają, że jądra nie funkcjonują prawidłowo. Może to wynikać z zaburzeń genetycznych i metabolicznych, odniesionych urazów, czy schorzeń autoimmunologicznych. Stres, zażywanie używek, przegrzewanie jąder, brak aktywności fizycznej również determinują poziom hormonu – dodaje dr Joanna Aszkiełowicz z Kliniki Bocian w Lublinie.
Jakie zatem objawy wskazują, że testosteronu w męskim organizmie jest za mało? Typowe symptomy, które powinny wzbudzić czujność to:
- osłabienie popędu seksualnego i spadek libido,
- kłopoty ze wzwodem,
- uczucie osłabienia,
- ciągłe zmęczenie i apatia,
- problemy z koncentracją,
- drażliwość lub nadmierna ckliwość,
- bezsenność,
- uderzenia gorąca,
- spadek siły i masy mięśniowej,
- zmniejszenie jąder,
- brak owłosienia na ciele,
- obniżenie gęstości mineralnej kości,
- otyłość.
Jeśli przez dłuższy czas występują którekolwiek oznaki pogarszające nastrój, utrudniające, a niekiedy uniemożliwiające codziennie funkcjonowanie, warto wybrać się do specjalisty. Najlepiej skorzystać z pomocy fachowców w certyfikowanej, uznanej placówce. Klinika leczenia niepłodności Bocian to właściwe miejsce, ponieważ oprócz dostępu do wysoce wykwalifikowanej kadry medycznej, najnowocześniejszego zaplecza technologicznego, na miejscu można wykonać wszystkie konieczne badania. Taka sytuacja zapewnia pełen komfort i wygodę pacjentowi.
Jak podnieść poziom testosteronu?
Kiedy testosteronu jest za mało w męskim organizmie, trzeba podjąć odpowiednie działania, żeby przywrócić równowagę w systemie hormonalnym. W pierwszej kolejności zaleca się zmianę stylu życia, stosowanie zbilansowanej diety, dostarczanie aktywności fizycznej, ograniczenie używek czy substancji anabolicznych, zredukowanie stresu i zadbanie o higienę i długość snu. Z drugiej strony, leczenie niedoboru testosteronu polega również na uzupełnianiu brakującego hormonu. Suplementy wprowadza się z zgodnie z rekomendacji lekarza, ponieważ samodzielne rozpoczęcie takiej kuracji i kontynowanie jej na własną rękę może doprowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.
Suplementacja testosteronu i skutki uboczne
Wskazaniem do rozpoczęcia terapii u mężczyzn jest stan, w którym ilość testosteronu we krwi wynosi mniej niż 8 nmol/l. Obecnie na rynku dostaniemy testosteron w postaci preparatów do stosowania doustnego (kapsułki), roztworu do wstrzykiwania domięśniowego – estry testosteronu: heptanian, propionian, cypionian, i żelu do stosowania na skórę. Syntetyczny testosteron działa trochę inaczej niż ten naturalny. Dlatego samoleczenie preparatami zawierającymi ten hormon może prowadzić do nieprzewidywalnych skutków zdrowotnych i powodować m.in.:
- ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu,
- nadciśnienie,
- uszkodzenie komórek wątroby,
- bóle stawów i zwiększone ryzyko kontuzji,
- trądzik,
- nadmierne owłosienie lub łysienie,
- osłabienie odporności,
- niepłodność,
- pogorszenie relacji społecznych. Przy zażywaniu takich substancji często dochodzi do agresywnych zachowań lub niekontrolowanych wybuchów złości.
Testosteron ważny męski hormon
Zaburzona gospodarka hormonalna negatywnie wpływa na cały organizm mężczyzny, tj.: zdrowie, kondycje, jego samopoczucie i nastrój. Poza tym, że testosteron odgrywa kluczową rolę w pobudzaniu i utrzymaniu funkcji seksualnych mężczyzny, wspiera również wiele innych procesów. Tak więc, kiedy tego hormonu jest za mało lub za dużo, to pojawiają się różne zaburzenia i schorzenia. Ocenę poziomu testosteronu we krwi badana się, wykonując badanie krwi – profilaktycznie lub w przypadku pojawienia się niepokojących dolegliwości.
