Niepłodność męska
W sytuacji, gdy para pomimo długiego okresu starań nie może uzyskać ciąży, zaczyna szukać powodów takiego stanu. Zazwyczaj w pierwszej kolejności to kobieta wykonuje liczne badania, próbuje zidentyfikować zaburzenia i nieprawidłowości, w wyniku których nie może spodziewać się dziecka. Tymczasem niepłodność to problem, który w równym stopniu dotyka kobiety i mężczyzn, dlatego oboje powinni poddać się diagnostyce oraz wspólnie wybrać się na konsultację do specjalisty.
Jakość nasienia i plemników
W przypadku mężczyzn najważniejszą rolę w zapłodnieniu pełnią plemniki. Ich jakość i liczebność jest kluczowym elementem badania płodności pacjenta. Anomalie wpływające niekorzystnie na płodność to przede wszystkim nieprawidłowa ruchliwość plemników lub jej brak, zła budowa (morfologia) plemników oraz obniżona liczba plemników w nasieniu.
Choroby jąder a niepłodność męska
Zaburzania związane z budową i funkcjonowaniem męskich narządów rozrodczych, w dużym stopniu przyczyniają się do niepłodności. Mogą one być wrodzone, spowodowane chorobami, urazami albo przebytymi zabiegami. Niezwykle ważne jest miejsce powstawania plemników, czyli jądra. Do ich nieprawidłowej pracy mogą przyczyniać się m.in.:
- żylaki powrózka nasiennego, nadjądrzy,
- wodniak jądra,
- wrodzone zaburzenia rozwoju jąder np. wnętrostwo,
- nowotwory jąder,
- uszkodzenia jąder w wyniku chorób wirusowych np. świnki.
Także choroby urologiczne, przerost prostaty, infekcje prostaty i innych elementów układu moczowo płciowego, mogą także okazać się przyczyną męskiej niepłodności. Istotne są również zaburzenia związane z funkcjonowaniem gospodarki hormonalnej, zwłaszcza z poziomem testosteronu i prolaktyny.
Przewlekłe choroby i niepłodność
Wiele chorób ogólnoustrojowych nie pozostaje również obojętna dla płodności mężczyzn. Mogą one zmieniać poziomy hormonów, wpływać na jakość plemników i proces spermatogenezy. Do chorób, które mogą odpowiadać za bezskuteczne starania o dziecko zalicza się m.in.:
- cukrzycę,
- choroby układu krążenia,
- choroby tarczycy,
- choroby wątroby,
- schorzenia nerek,
- choroby nowotworowe,
- niedoczynność przysadki mózgowej.
Niepłodność męska uwarunkowana genetycznie
W przypadku braku plemników w nasieniu pacjenta, ich nieprawidłowej ruchliwości oraz powtarzających się poronień u partnerki można podejrzewać także, że niepłodność mężczyzny ma podłoże genetyczne. Wiąże się to z mutacjami i nieprawidłowościami w układzie chromosomów, co może skutecznie uniemożliwić pacjentowi zostanie ojcem.
Impotencja i niepłodność męska
Przyczyną męskiej niepłodności może być również dysfunkcja seksualna. Niektórzy pacjenci zmagają się bowiem z impotencją. W efekcie braku erekcji lub ejakulacji nie może dojść do naturalnego zapłodnienia. Niekiedy te problemy uwarunkowane są czynnikami natury psychologicznej.
Niepłodność męska a czynniki środowiskowe
Negatywnie na płodność mężczyzn może również wpływać środowisko, kontakt z substancjami toksycznymi, jak również brak aktywności fizycznej, nadwaga, niesprzyjające warunki pracy, nadmierny stres, niezdrowa dieta. Plemnikom mogą również szkodzić przyjmowane używki, alkohol, papierosy, czy też sterydy. Warto również wspomnieć o wieku, który odgrywa ważną rolę w przypadku płodności kobiet, ale również nie pozostaje bez znaczenia dla mężczyzn. U starszych osób plemniki są gorszej jakości, co może skutkować problemami z zapłodnieniem komórki jajowej, jak również z prawidłowym rozwojem zarodka.
Niepłodność idiopatyczna
Czasem mimo dokładnych badań obojga partnerów lekarze nie są w stanie ustalić przyczyny problemów pary z zajściem w ciążę. Mężczyźni dotknięci niepłodnością niewyjaśnionego pochodzenia nie mają znacznych anomalii w gospodarce hormonalnej i jakości nasienia oraz nie wykryto u nich chorób skutkujących problemami z płodnością. Określa się to mianem niepłodności idiopatycznej.
Leczenie niepłodności męskiej
W ramach profilaktyki męskiej płodności, panowie powinni stosować zdrową dietę i dbać o aktywność fizyczną. Niekiedy lekarz może również zalecić mężczyznom bezskutecznie starającym się o dziecko suplementację, farmakoterapię lub leczenie zabiegowe. W przypadku poważniejszych nieprawidłowości związanych płodnością do rozważenia pozostaje inseminacja i in vitro.
Jak poprawić płodność mężczyzny?
Ekspert: dr Jarosław Niemoczyński ginekolog-położnik, który specjalizuje się diagnostyką i leczeniem niepłodności – in vitro. Jest dyrektorem medycznym Kliniki Bocian w Warszawie.
