Objawy poronienia
Charakterystycznymi objawami utraty ciąży są silne, nagłe, brązowe lub jasnoczerwone krwawienie oraz nieprzemijające skurcze w podbrzuszu, połączone z bólem kręgosłupa w odcinku krzyżowym. W przypadku ich wystąpienia należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem lub położną.
Dodatkowymi, lecz mniej częstymi objawami są:
- ropne upławy - wyciek biało-różowej wydzieliny, w których mogą też być widoczne elementy tkanki,
- stan zapalny błony śluzowej, przydatków i otrzewnej,
- nagłe, znaczne podwyższenie temperatury,
- odpływanie płynu owodniowego,
- dreszcze, niepokój,
- nagła, niewytłumaczalna utrata wagi.
– W pierwszych tygodniach ciąży, gdy kobieta nie jest świadoma jeszcze swojego stanu, poronienie, w postaci krwawienia i pojawiających się dolegliwości bólowych, często mylone jest ze spóźnioną miesiączką. Na tym etapie zazwyczaj kobiety jeszcze nie robią testu ciążowego, nie wiedzą zatem, że doszło do zapłodnienia – tłumaczy dr n. med. Elwira Jasińska, ginekolog-położnik z Kliniki Bocian w Białymstoku.
Rodzaje poronień
Przebieg poronienia samoistnego, następującego z przyczyn naturalnych, zależy w dużej mierze od zaawansowania ciąży. Ze względu na ten czynnik możemy wyróżnić:
- Poronienie wczesne - to utrata w pierwszym trymestrze ciąży do 12. tygodnia.
- Poronienie późne - występuje między 3. a 5. miesiącem ciąży.
Jeżeli płód został wydalony przez organizm w całości mówimy o poronieniu zupełnym, gdy natomiast w macicy pozostają fragmenty kosmówki i łożyska, które należy usunąć np. za pomocą łyżeczkowania, mamy do czynienia z poronieniem niezupełnym.
– Ryzyko poronienia jest najwyższe w pierwszych tygodniach ciąży. Szacuje się, że nawet 15-20% ciąż klinicznych, potwierdzonych przez lekarza, kończy się poronieniem przed 12 tygodniem. Po tym czasie, gdy badania USG, prenatalne wyjdą prawidłowo, zagrożenie utraty ciąży znacznie się obniża, choć oczywiście nie można w pełni wykluczyć takiej sytuacji – dodaje dr n. med. Elwira Jasińska z Kliniki Bocian w Białymstoku.
Poronienia dzieli się również pod względem nasilenia objawów klinicznych.
- Poronienie zagrażające - przy którym występuje niewielkie plamienie bądź pobolewanie podbrzusza, jednocześnie kanał szyjki macicy pozostaje nadal zamknięty. Najczęściej ten stan powoduje niewydolność ciałka żółtego spowodowana niskim poziomem progesteronu. Ten rodzaj poronień w wielu przypadkach można powstrzymać dzięki odpowiedniemu leczeniu. Pacjentka powinna pozostawać pod kontrolą lekarza, który będzie monitorował hormony niezbędne do utrzymania ciąży, jak również obserwował rozwój płodu za pomocą USG.
- Poronienie rozpoczynające się jest już bardziej zaawansowanym klinicznie stanem, objawia się nasilającym się krwawieniem i silnymi skurczami, polega na skróceniu i lekkim rozwarciu szyjki macicy. W takiej sytuacji wymagana jest hospitalizacja, leczenie farmakologiczne oraz stałe monitorowanie poziomów hCG i rozwoju płodu. W przypadku spadku stężenia hCG szanse na utrzymanie ciąży są niestety niewielkie.
- Poronienie w toku charakteryzuje się niezwykle silnym krwawieniem i skurczami oraz skróceniem i rozwarciem szyjki macicy. W przypadku tego typu diagnozy nie da się uratować ciąży, ten stan może być również zagrożeniem dla zdrowie matki.
- Poronienie zatrzymane objawia się nieadekwatną wielkością płodu do zaawansowania ciąży. Wiąże się to również z niewyczuwalnym tętnem i brakiem ruchów dziecka. W takim przypadku prowadzi się dodatkowe badania, by potwierdzić obumarcie płodu.
Postępowanie w przypadku poronień
Określone metody postępowania zależą od zaawansowania ciąży, a także przebiegu poronienia. We wczesnym etapie ciąży (do ok. 12 tygodnia) jeżeli doszło do poronienia zupełnego, zazwyczaj wystarczy kontrolna wizyta u ginekologa. Z kolei, gdy potrzebne jest oczyszczenie macicy, lekarz może zastosować zabieg łyżeczkowania, który przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, by kobieta nie odczuwa dolegliwości bólowych. Kolejną opcją jest farmakologiczna indukcja poronienia. Za pomocą leków wywołuje się skurcze macicy, by oczyściła się z martwych tkanek. - Dolegliwości bólowe w takim przypadku są większe, jednak kobieta szybciej wraca do zdrowia w porównaniu do zabiegu łyżeczkowania. Farmakologiczne poronienie jest także mniej przewidywalne, może nastąpić po kilku godzinach, jak i po kilku dniach, nie zawsze też za pomocą tej metody w pełni udaje się oczyścić organizm. Gdy dochodzi do poronienia przy bardziej zaawansowanej ciąży przeprowadzany jest już zabieg łyżeczkowania lub wywoływana jest akcja porodowa – zaznacza dr n. med. Elwira Jasińska z Kliniki Bocian.
W dalszym postępowaniu istotne jest określenie, czy dla danej pacjentki była to pierwsza utrata ciąży - poronienie sporadyczne, czy może miała ona charakter nawykowy, co oznacza trzecią lub kolejną stratę następującą po sobie. Przyczyny poronień bada się zazwyczaj dopiero w przypadku powtarzających się poronień.
Przyczyny poronień
Czynniki, których występowanie zwiększa prawdopodobieństwo poronienia mają charakter zarówno biologiczny, jak i środowiskowy. Wśród najczęstszych przyczyn poronień wymienia się:
- Wady genetyczne zarodka lub nieprawidłowości genetyczne rodziców - nieprawidłowości w liczbie chromosomów zarodka mogą powstawać po zapłodnieniu, jak również być dziedziczone. W przypadku rodziców problem związany jest dosyć często z nieprawidłowym kariotypem, co może skutkować powtarzającymi się poronieniami.
- Zaburzenia hormonalne - szczególny wpływ mają choroby tarczycy, cukrzyca, PCOS i niewydolność ciałka żółtego.
- Wiek kobiety - częstość poronień wzrasta wraz z jego zaawansowaniem. U pań po 40. roku życia dochodzi do poronienia co drugiej ciąży w wyniku pogorszenia jakości komórek jajowych i pojawiających się mutacji genetycznych zarodka.
- Nieprawidłowości anatomiczne macicy - do tych zagrażających ciąży należą zwłaszcza mięśniaki, macica dwu- i jednorożna oraz niewydolność szyjki macicy. Dodatkowo wcześniejsze porody mogą uszkodzić szyjkę, z kolei przeprowadzone zabiegi w obrębie macicy mogą prowadzić do pojawienia się zrostów.
- Zaburzenia krzepnięcia krwi - powoduje je trombofilia, która utrudnia zagnieżdżenie zarodka w macicy oraz przyczynia się do problemów w rozwoju łożyska.
- Infekcje - częściej powodują poronienia sporadyczne niż nawracające. Najgroźniejszymi chorobami są różyczka, toksoplazmoza, chlamydioza i cytomegalia, więc podczas pierwszego trymestru ciąży zaleca się badania pod kątem ich ewentualnego wykrycia. Podczas ciąży istotne jest również utrzymanie równowagi flory bakteryjnej pochwy, która jest odpowiedzialna za ochronę macicy i zarodka.
- Czynniki immunologiczne - odpowiadają za większość poronień nawykowych. Zaburzenia autoimmunologiczne, takie jak zespół antyfosfolipidowy, powodują wytwarzanie przeciwciał, które atakują organizm przyszłej mamy. Dochodzi też do częstego powstawania zakrzepów oraz obniżenia ilości płytek krwi w osoczu.
Co zwiększa ryzyko poronienia?
Przyczyn poronień może być znacznie więcej, niekiedy są efektem przyjmowania niektórych leków, narkotyków, spożywania alkoholu, a także kontaktu ze szkodliwymi środkami chemicznymi. Zbyt intensywna aktywność fizyczna, czynniki środowiskowe, jak chociażby drastyczne zmiany ciśnienia i temperatur, mogą również spowodować utratę ciąży.
Badania po poronieniu
W związku z różnorodnością czynników sprzyjających poronieniom, istnieje szereg badań, które wykonuje się przy powtarzających się utratach ciąż. Pomagają one zidentyfikować przyczynę poronień. Są to między innymi badania genetyczne, hormonalne i immunologiczne, badania nasienia oraz badania, mające wykryć obecność ewentualnych infekcji wirusowych i bakteryjnych.
Poronienia i szanse na następną ciążę
Ze względu na to, że poronienia zdarzają się dosyć często, po pierwszej utracie ciąży, zwłaszcza na jej wczesnym etapie, zazwyczaj poprzestaje się na badaniach USG i hormonalnych. W takiej sytuacji pacjentkom dużo bardziej potrzebne jest wsparcie psychiczne, niekiedy również opieka psychologa. Po pierwszym poronieniu szanse na sukces następnej ciąży są duże, więc nie przeprowadza się zaawansowanej diagnostyki i terapii. Przy powtarzających się poronieniach wykonuje się już zazwyczaj bardziej szczegółowe badania, aby móc zidentyfikować i leczyć przyczynę problemu. Niektóre zagrożenia powodujące poronienia udaje się powstrzymać i donosić ciążę, jednak jest do tego potrzebna dokładna diagnostyka i opieka specjalisty.
Często kobiety zastanawiają się, kiedy ponownie będą mogły starać się o dziecko? Jeżeli poronienie przebiegało w pierwszych tygodniach ciąży, organizm całkowicie oczyścił się to próby można podejmować nawet w najbliższym cyklu, o ile oczywiście pacjentka czuje się na siłach, a lekarz nie zgłosił żadnych przeciwwskazań.
Poronienia – przyczyny i badania
Ekspert: dr n. med. Grzegorz Mrugacz. Jest dyrektorem medycznym Kliniki Bocian. Specjalizuje się przeprowadzaniem diagnostyki i leczeniem niepłodności metodą in vitro.
