Objawy poronienia
Charakterystycznymi objawami utraty ciąży są silne, nagłe, brązowe lub jasnoczerwone krwawienie oraz nieprzemijające skurcze w podbrzuszu, połączone z bólem kręgosłupa w odcinku krzyżowym. W przypadku ich wystąpienia należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem lub położną.
Dodatkowymi, lecz mniej częstymi objawami są:
- ropne upławy - wyciek biało-różowej wydzieliny, w których mogą też być widoczne elementy tkanki,
- stan zapalny błony śluzowej, przydatków i otrzewnej,
- nagłe, znaczne podwyższenie temperatury,
- odpływanie płynu owodniowego,
- dreszcze, niepokój,
- nagła, niewytłumaczalna utrata wagi.
W pierwszych tygodniach ciąży, gdy kobieta nie jest świadoma jeszcze swojego stanu, poronienie, w postaci krwawienia i pojawiających się dolegliwości bólowych, często mylone jest ze spóźnioną miesiączką. Na tym etapie zazwyczaj kobiety jeszcze nie robią testu ciążowego, nie wiedzą zatem, że doszło do zapłodnienia.
Rodzaje poronień
Przebieg poronienia samoistnego, następującego z przyczyn naturalnych, zależy w dużej mierze od zaawansowania ciąży. Ze względu na ten czynnik możemy wyróżnić:
- Poronienie wczesne - to utrata w pierwszym trymestrze ciąży do 12. tygodnia.
- Poronienie późne - występuje między 3. a 5. miesiącem ciąży.
Jeżeli płód został wydalony przez organizm w całości mówimy o poronieniu zupełnym, gdy natomiast w macicy pozostają fragmenty kosmówki i łożyska, które należy usunąć np. za pomocą łyżeczkowania, mamy do czynienia z poronieniem niezupełnym.
- Ryzyko poronienia jest najwyższe w pierwszych tygodniach ciąży. Szacuje się, że nawet 15-20% ciąż klinicznych, potwierdzonych przez lekarza, kończy się poronieniem przed 12 tygodniem. Po tym czasie, gdy badania USG, prenatalne wyjdą prawidłowo, zagrożenie utraty ciąży znacznie się obniża, choć oczywiście nie można w pełni wykluczyć takiej sytuacji. - tłumaczy dr n. med. Elwira Jasińska, ginekolog-położnik z Kliniki Bocian w Białymstoku.
Poronienia dzieli się również pod względem nasilenia objawów klinicznych.
- Poronienie zagrażające - przy którym występuje niewielkie plamienie bądź pobolewanie podbrzusza, jednocześnie kanał szyjki macicy pozostaje nadal zamknięty. Najczęściej ten stan powoduje niewydolność ciałka żółtego spowodowana niskim poziomem progesteronu. Ten rodzaj poronień w wielu przypadkach można powstrzymać dzięki odpowiedniemu leczeniu. Pacjentka powinna pozostawać pod kontrolą lekarza, który będzie monitorował hormony niezbędne do utrzymania ciąży, jak również obserwował rozwój płodu za pomocą USG.
- Poronienie rozpoczynające się jest już bardziej zaawansowanym klinicznie stanem, objawia się nasilającym się krwawieniem i silnymi skurczami, polega na skróceniu i lekkim rozwarciu szyjki macicy. W takiej sytuacji wymagana jest hospitalizacja, leczenie farmakologiczne oraz stałe monitorowanie poziomów hCG i rozwoju płodu. W przypadku spadku stężenia hCG szanse na utrzymanie ciąży są niestety niewielkie.
- Poronienie w toku charakteryzuje się niezwykle silnym krwawieniem i skurczami oraz skróceniem i rozwarciem szyjki macicy. W przypadku tego typu diagnozy nie da się uratować ciąży, ten stan może być również zagrożeniem dla zdrowie matki.
- Poronienie zatrzymane objawia się nieadekwatną wielkością płodu do zaawansowania ciąży. Wiąże się to również z niewyczuwalnym tętnem i brakiem ruchów dziecka. W takim przypadku prowadzi się dodatkowe badania, by potwierdzić obumarcie płodu.
Postępowanie w przypadku poronień
Określone metody postępowania zależą od zaawansowania ciąży, a także przebiegu poronienia. We wczesnym etapie ciąży (do ok. 12 tygodnia) jeżeli doszło do poronienia zupełnego, zazwyczaj wystarczy kontrolna wizyta u ginekologa. Z kolei, gdy potrzebne jest oczyszczenie macicy, lekarz może zastosować zabieg łyżeczkowania, który przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, by kobieta nie odczuwa dolegliwości bólowych. Kolejną opcją jest farmakologiczna indukcja poronienia. Za pomocą leków wywołuje się skurcze macicy, by oczyściła się z martwych tkanek. - Dolegliwości bólowe w takim przypadku są większe, jednak kobieta szybciej wraca do zdrowia w porównaniu do zabiegu łyżeczkowania. Farmakologiczne poronienie jest także mniej przewidywalne, może nastąpić po kilku godzinach, jak i po kilku dniach, nie zawsze też za pomocą tej metody w pełni udaje się oczyścić organizm. Gdy dochodzi do poronienia przy bardziej zaawansowanej ciąży przeprowadzany jest już zabieg łyżeczkowania lub wywoływana jest akcja porodowa. - dodaje dr n. med. Elwira Jasińska z Kliniki Bocian w Białymstoku.
W dalszym postępowaniu istotne jest określenie, czy dla danej pacjentki była to pierwsza utrata ciąży - poronienie sporadyczne, czy może miała ona charakter nawykowy, co oznacza trzecią lub kolejną stratę następującą po sobie. Przyczyny poronień bada się zazwyczaj dopiero w przypadku powtarzających się poronień.
Przyczyny poronień
Czynniki, których występowanie zwiększa prawdopodobieństwo poronienia mają charakter zarówno biologiczny, jak i środowiskowy. Wśród najczęstszych przyczyn poronień wymienia się:
- Wady genetyczne zarodka lub nieprawidłowości genetyczne rodziców - nieprawidłowości w liczbie chromosomów zarodka mogą powstawać po zapłodnieniu, jak również być dziedziczone. W przypadku rodziców problem związany jest dosyć często z nieprawidłowym kariotypem, co może skutkować powtarzającymi się poronieniami.
- Zaburzenia hormonalne - szczególny wpływ mają choroby tarczycy, cukrzyca, PCOS i niewydolność ciałka żółtego.
- Wiek kobiety - częstość poronień wzrasta wraz z jego zaawansowaniem. U pań po 40. roku życia dochodzi do poronienia co drugiej ciąży w wyniku pogorszenia jakości komórek jajowych i pojawiających się mutacji genetycznych zarodka.
- Nieprawidłowości anatomiczne macicy - do tych zagrażających ciąży należą zwłaszcza mięśniaki, macica dwu- i jednorożna oraz niewydolność szyjki macicy. Dodatkowo wcześniejsze porody mogą uszkodzić szyjkę, z kolei przeprowadzone zabiegi w obrębie macicy mogą prowadzić do pojawienia się zrostów.
- Zaburzenia krzepnięcia krwi - powoduje je trombofilia, która utrudnia zagnieżdżenie zarodka w macicy oraz przyczynia się do problemów w rozwoju łożyska.
- Infekcje - częściej powodują poronienia sporadyczne niż nawracające. Najgroźniejszymi chorobami są różyczka, toksoplazmoza, chlamydioza i cytomegalia, więc podczas pierwszego trymestru ciąży zaleca się badania pod kątem ich ewentualnego wykrycia. Podczas ciąży istotne jest również utrzymanie równowagi flory bakteryjnej pochwy, która jest odpowiedzialna za ochronę macicy i zarodka.
- Czynniki immunologiczne - odpowiadają za większość poronień nawykowych. Zaburzenia autoimmunologiczne, takie jak zespół antyfosfolipidowy, powodują wytwarzanie przeciwciał, które atakują organizm przyszłej mamy. Dochodzi też do częstego powstawania zakrzepów oraz obniżenia ilości płytek krwi w osoczu.
Co zwiększa ryzyko poronienia?
Przyczyn poronień może być znacznie więcej, niekiedy są efektem przyjmowania niektórych leków, narkotyków, spożywania alkoholu, a także kontaktu ze szkodliwymi środkami chemicznymi. Zbyt intensywna aktywność fizyczna, czynniki środowiskowe, jak chociażby drastyczne zmiany ciśnienia i temperatur, mogą również spowodować utratę ciąży.
Badania po poronieniu
W związku z różnorodnością czynników sprzyjających poronieniom, istnieje szereg badań, które wykonuje się przy powtarzających się utratach ciąż. Pomagają one zidentyfikować przyczynę poronień. Są to między innymi badania genetyczne, hormonalne i immunologiczne, badania nasienia oraz badania, mające wykryć obecność ewentualnych infekcji wirusowych i bakteryjnych.
Poronienia i szanse na następną ciążę
Ze względu na to, że poronienia zdarzają się dosyć często, po pierwszej utracie ciąży, zwłaszcza na jej wczesnym etapie, zazwyczaj poprzestaje się na badaniach USG i hormonalnych. W takiej sytuacji pacjentkom dużo bardziej potrzebne jest wsparcie psychiczne, niekiedy również opieka psychologa. Po pierwszym poronieniu szanse na sukces następnej ciąży są duże, więc nie przeprowadza się zaawansowanej diagnostyki i terapii. Przy powtarzających się poronieniach wykonuje się już zazwyczaj bardziej szczegółowe badania, aby móc zidentyfikować i leczyć przyczynę problemu. Niektóre zagrożenia powodujące poronienia udaje się powstrzymać i donosić ciążę, jednak jest do tego potrzebna dokładna diagnostyka i opieka specjalisty.
Często kobiety zastanawiają się, kiedy ponownie będą mogły starać się o dziecko? Jeżeli poronienie przebiegało w pierwszych tygodniach ciąży, organizm całkowicie oczyścił się to próby można podejmować nawet w najbliższym cyklu, o ile oczywiście pacjentka czuje się na siłach, a lekarz nie zgłosił żadnych przeciwwskazań.
Poronienia – przyczyny i badania
Ekspert: dr n. med. Grzegorz Mrugacz. Jest dyrektorem medycznym Kliniki Bocian. Specjalizuje się przeprowadzaniem diagnostyki i leczeniem niepłodności metodą in vitro.
