Za wysokie BMI
Zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe wpływają na pojawienie się problemów z nadwagą. Indeks masy ciała (BMI) pozwala ocenić prawidłowość wagi. Oblicza się go dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez wzrost do kwadratu (w metrach). Gdy wskaźnik BMI wynosi powyżej 30 mamy już do czynienia z otyłością, która może prowadzić do niepłodności zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn.
Płodność kobiet a otyłość
Niejednokrotnie kobiety z nadmierną wagą borykają się z nieprawidłowym przebiegiem miesiączki, a nawet jej ustaniem. Otyłość może:
- zaburzać przebieg owulacji,
- powodować cykle bezowulacyjne,
- osłabiać reakcje organizmu na leki stosowane w leczeniu niepłodności.
Jeżeli dojdzie do zapłodnienia wzrasta także ryzyko poronienia samoistnego.
Tkanka tłuszczowa jest także narządem endokrynnym. Tym samym nadmiar kilogramów może niekorzystnie wpływać na gospodarkę hormonalną, niezwykle ważną dla kobiecej płodności. Powoduje często obniżenie wydzielania FSH, LH, estradiolu, AMH oraz progesteronu przez ciałko żółte. Także z otyłością łączy się zagrożenie wystąpienia insulinooporności, hiperinsulinemii, hiperandrogenemii, zmniejszenia wydzielenia SHBG – białka wiążącego hormony płciowe. Te zaburzenia mają natomiast istotny wpływ na zdolności rozrodcze kobiet. Otyłość często występuje przy PCOS (zespół policystycznych jajników), schorzeniu utrudniającym niejednokrotnie zajście w ciążę. Także wynik BMI powyżej 30 obniża skuteczność stosowania metod zapłodnienia pozaustrojowego:
- odnotowuje się gorszą reakcję organizmu na stymulację owulacji,
- słabszy wzrost pęcherzyków,
- zmniejszoną liczbę implantacji zarodka po transferze.
Nadmiar tkanki tłuszczowej utrudnia także wykonywanie badania USG, co jest istotne w monitorowaniu rozwoju płodu. Może również przyczyniać się do występowania innych powikłań w ciąży, jak chociażby makrosomii płodu, nadciśnienia tętniczego lub cukrzycy. Niejednokrotnie niezbędne okazuje się też zastosowanie cesarskiego cięcia u ciężarnych z otyłością.
Płodność mężczyzn a otyłość
Zbyt duża waga zakłóca prawidłowe funkcjonowanie hormonów również w organizmie mężczyzn, między innymi powoduje obniżenie poziomu testosteronu. Otyłość prowadzi do zaburzeń procesu produkcji plemników, pogorszenia jakości nasienia, co może utrudniać zapłodnienie i obniżać szanse zarodka na przetrwanie. Mężczyźni otyli częściej zmagają się z cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym, a te choroby i ich leczenie również mogą utrudniać uzyskanie ciąży. Niejednokrotnie znaczna nadwaga prowadzi też do występowania problemów z erekcją i pogorszenia sprawności seksualnej.
Walka z otyłością
Zmiana diety, stylu życia, zwiększona aktywność fizyczna mogą korzystnie oddziaływać na płodność osób zmagających się z nadmiarem kilogramów. Zmniejszenie wagi w przypadku otyłych kobiet, nawet już o 5% - 10%, może znacznie poprawić przebieg owulacji i zwiększyć szanse na uzyskanie ciąży w sposób naturalny. W przypadku konieczności stosowania metod wspomaganego rozrodu również redukcja tkanki tłuszczowej pozytywnie wpływa na efektywność stosowanych procedur inseminacji lub in vitro. W przypadku pojawienia się otyłości warto problem skonsultować z dietetykiem, który pomoże zdrowo i efektywnie stracić kilogramy oraz poprawić kondycję fizyczną organizmu, a tym samym korzystnie wpłynąć na płodność.
Nadwaga i niedowaga a starania o dziecko
Ekspert: Elżbieta Potentas, dietetyk, wspiera pacjentów z różnymi problemami zdrowotnymi, m.in. z otyłością lub niedowagą, czy pary borykające się z problememi z płodnością.
