Kobieca i męska płodność w obliczu nowotworu
Płodność kobiet chorujących i podejmujących leczenie przeciwnowotworowe zależy od wielu czynników m.in. od:
- wieku pacjentki,
- rodzaju kuracji,
- dawki podawanych leków,
- miejsca poddanego radioterapii bądź operacji.
W efekcie onkologicznego leczenia może dojść do zatrzymania wytwarzania komórek jajowych (oocytów), jak również wystąpienia przedwczesnej menopauzy w wyniku zniszczenia rezerwy komórek jajnikowych. Poza tym przebyta kuracja może uniemożliwiać zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka w śluzówce macicy i powodować problemy związane z donoszeniem ciąży.
Chemioterapia i radioterapia a męska niepłodność
Chemioterapia prowadzi do likwidacji komórek nowotworowych, jednak przy okazji niszczone są zdrowe komórki w tym męskie plemniki. Co więcej, nasienie mężczyzny po chemioterapii i radioterapii może być również uszkodzone genetycznie, dlatego po zakończeniu leczenia pacjenci muszą odczekać nawet lata zanim zaczną się starać o dziecko. Terapia onkologiczna może również skutkować problemami z erekcją, niejednokrotnie też radioterapia w okolicach jąder prowadzi do ich uszkodzenia, a jądra pełnią kluczową rolę w procesie spermatogenezy – tworzenia i dojrzewania plemników.
Mrożenie gamet w walce o płodność
W chwil zdiagnozowania nowotworu niewielu chorych myśli o posiadaniu w przyszłości dzieci, jednak niekiedy zamrożenie gamet jeszcze przed rozpoczęciem leczenia okazuje się jedyną szansą na poczęcie dziecka już po wyleczeniu. Warto, by lekarze onkolodzy informowali pacjentów, jakie konsekwencje dla płodności może mieć choroba nowotworowa i jej terapia medyczna oraz co mogą pacjenci zrobić dla zabezpieczenia się na wypadek wystąpienia niepłodności.
Krioprezerwacja nasienia przy nowotworze
U mężczyzn mrożenie nasienia jest mniej skomplikowanym procesem w porównaniu do przebiegu tej procedury u kobiet. Mężczyzna nie musi być specjalnie do tego przygotowany, wystarczy 3-5 dniowa abstynencja seksualna.
- Oddane nasienie poddaje się w laboratorium badaniu i przygotowaniu do krioprezerwacji.
- Za pomocą metody wirtyfikacji jest mrożone i bezpiecznie przechowywane nawet przez wiele lat w ciekłym azocie w temperaturze -196 stopni Celsjusza.
Kiedy przyjdzie odpowiedni czas para może skorzystać z zamrożonego nasienia do przeprowadzenia inseminacji lub zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego – in vitro.
Mrożenie komórek jajowych a rak
W przypadku kobiet, pacjentka - jeżeli nie ma przeciwskazań medycznych - zanim rozpocznie leczenie onkologiczne poddawana jest stymulacji hormonalnej. Uzyskane komórki jajowe pobierane są podczas zabiegu punkcji jajników, a następnie mrożone - podobnie jak ma to miejsce w przypadku plemników. Na powodzenie procedury w przypadku kobiet duże znaczenie ma wiek, bowiem jakość komórek jajowych obniża się z upływem lat.
Konsultacje z lekarzem i niezbędne badania
Warto, by działania w zakresie zachowania płodności podejmowane były po konsultacji z lekarzem onkologiem, jak i specjalistą w zakresie leczenia niepłodności. Pod uwagę brany jest zarówno:
- rodzaj nowotworu,
- typ leczenia onkologicznego,
- czas pozostały do rozpoczęcia terapii,
- wiek pacjenta.
W każdym przypadku mrożenia gamet (komórek jajowych, nasienia) pacjenci przed ich oddaniem są zobligowani również do wykonania badań w kierunku HIV, VDRL, wirusowego zapalenia wątroby i grupy krwi.
Refundacja zabezpieczenia płodności
W 2024 roku ruszył rządowy program refundacji in vitro , którego jednym z elementów jest również finansowanie zabezpieczenia płodności w przypadku osób będących przed lub w trakcie terapii onkologicznej. Placówki Kliniki Bocian są realizatorami tego programu. W pierwszej kolejności pacjenci muszą u realizatora przejść proces kwalifikacji. Jeżeli natomiast spełniają odpowiednie warunki medyczne, formalne oraz wiekowe (do 40. roku życia w przypadku kobiet i do 50. roku życia u mężczyzn), mogą skorzystać z procedury bezpłatnego zamrożenia na przyszłość komórek jajowych lub plemników.
