Czym są mięśniaki macicy?
Mięśniaki macicy są łagodnymi guzami, które rozwijają się z tkanki mięśniowej macicy. Rozmiar, kształt i lokalizacja mięśniaków może się znacznie różnić. Mogą znajdować się wewnątrz macicy, na jej zewnętrznej powierzchni lub w jej ścianie. Kobieta może mieć tylko jeden mięśniak lub wiele różnych rozmiarów. Mięśniak może pozostawać bardzo mały przez długi czas i nagle szybko rosnąć lub rosnąć powoli przez kilka lat. Mięśniaki najczęściej występują u kobiet w wieku 30 - 40 lat, ale mogą wystąpić również u młodszych, jak i starszych kobiet.
– Przyczyny powstawania mięśniaków macicy wciąż są badane przez naukowców. Istnieje wiele czynników sprzyjających ich pojawianiu się. Należą do nich chociażby obciążenia genetyczne - dlatego warto dowiedzieć się, czy mięśniaki występowały na przykład u mamy lub babci - pochodzenie afroamerykańskie, zaburzenia hormonalne, nierództwo. Mięśniaki także częściej występują u pacjentek z nadwagą, otyłością oraz z nadciśnieniem tętniczym – wyjaśnia dr Grzegorz Sitkowski, ginekolog-położnik z Kliniki Bocian w Poznaniu.
Mięśniaki macicy - rodzaje
Ze względu na umiejscowienie rozróżnia się mięśniaki:
- podsurowicówkowe - zlokalizowane pod błoną pokrywającą macicę od zewnątrz;
- śródścienne - umiejscowione wewnątrz ściany macicy;
- podśluzówkowe - wpuklające się do jamy macicy
Mogą być również:
- uszypułowane - połączone ze ścianą macicy szypułą, czyli pasmem tkanki łącznej;
- szyjkowe – znajdujące się w obrębie szyjki macicy i uwypuklające się w kierunku pochwy.
Objawy mięśniaków macicy
– Mięśniaki macicy, podobnie jak torbiele jajników i inne anomalie anatomiczne kobiecego układu rozrodczego, często nie dają żadnych objawów do momentu osiągnięcia znaczących rozmiarów. U większości pacjentek są one wykrywane podczas rutynowych badaniach ginekologicznych lub w czasie przygotowania do ciąży – zaznacza dr Grzegorz Sitkowski z Kliniki Bocian w Poznaniu.
Objawy są zauważalne zazwyczaj dopiero, gdy sprawiają kobietom duży dyskomfort.
Są to między innymi:
- przedłużające się, obfite, bolesne miesiączki;
- ból podczas współżycia;
- ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa;
- ból podczas oddawania moczu, zaparcia;
- plamienia międzymiesiączkowe.
- bezpłodność.
Rozpoznanie guzów macicy
Podstawowym postępowaniem diagnostycznym w rozpoznawaniu guzów macicy jest badanie USG. Niektóre mięśniaki możemy uwidocznić w histeroskopii, a inne podczas laparoskopii. Histeroskopia jest to endoskopowa metoda polegająca na zobrazowaniu wnętrza jamy macicy za pomocą kamery wprowadzanej przez szyjkę macicy. W laparoskopii oglądamy macicę w środku jamy brzusznej od zewnątrz. Badania obrazowe typu tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny zwykle nie są potrzebne do diagnozowania mięśniaków, jednak w niektórych sytuacjach mogą być pomocne, gdy zmiany szybko rosną lub znajdują się w nietypowych lokalizacjach.
Mięśniaki macicy a płodność
Mięśniaki macicy, choć w większości niegroźne, w niektórych przypadkach mogą być przyczyną niepłodności kobiety. Guzy zlokalizowane przy ujściu jajowodów powodują ich niedrożność, a mięśniaki podśluzówkowe utrudniają zagnieżdżenie zarodka. Mięśniaki śródścienne są także przyczyną zbyt obfitych miesiączek i krwawienia między cyklami.
– Mięśniaki także stanowią niebezpieczeństwo dla rozwijającego się płodu. Mogą prowadzić do poronień i przedwczesnych porodów, jak również do przedwczesnego oddzielania się łożyska i nieprawidłowego ułożenia płodu w macicy – dodaje dr Grzegorz Sitkowski z Kliniki Bocian w Poznaniu.
Leczenie mięśniaków macicy
Leczenie guzów jest potrzebne w przypadkach, gdy ich objawy są dokuczliwe lub ich obecność jest przyczyną niepłodności i powikłań ciąży. W innych przypadkach ich regularna obserwacja jest wystarczająca.
Leczenie operacyjne jest konieczne, gdy guzy szybko się powiększają i wymagają różnicowania ze zmianami złośliwymi. Sposobów na usunięcie mięśniaków jest kilka. Zależą od lokalizacji i ilości mięśniaków. Najczęściej mięśniaki usuwa się poprzez wyłuszczenie zmian z macicy po otwarciu jamy brzusznej lub włożeniu do niej laparoskopu. Mięśniaki wpuklające się do jamy macicy można usunąć podczas histeroskopii. Najbardziej inwazyjną i nieodwracalną w skutkach metodą jest usunięcie macicy (histerektomia). Wykonuje się je, kiedy macica jest w swojej większej części zmieniona przez mięśniaki lub kiedy inne opcje leczenia nie przynoszą oczekiwanego rezultatu. W wyniku histerektomii pacjentka staje się bezpłodna.
W niektórych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne, stosując leki przeciwbólowe lub hormonalne. Ten typ terapii ma na celu głównie łagodzenie objawów oraz poprawienie stanu błony śluzowej macicy.
Mięśniaki macicy a ciąża
Obecność mięśniaków macicy nie uniemożliwia zajścia w ciążę, ale może je znacznie utrudnić. U kobiet, u których mięśniaki występują bezobjawowo, zaleca się jak najszybsze zajście w ciążę, jeśli to planują. W przypadku, gdy guzy muszą być usunięte, zaleca się odczekanie od 3 do 6 miesięcy przed staraniem o dziecko lub poród przez cesarskie cięcie. Wykrycie guzów w trakcie ciąży oznacza stałą i dokładną obserwację ginekologiczną, ponieważ ciążowe zmiany hormonalne znacznie przyspieszają wzrost nowotworów. Może to zagrozić bezpieczeństwu matki i płodu, ponieważ wywołują one poronienia oraz utrudniają poród naturalny. Samo usunięcie mięśniaków można wykonać dopiero 6 tygodni po porodzie. Nie ma jednak gwarancji, że problem nie powróci w przyszłości.
