Budowa plemnika
Prawidłowa budowa plemnika charakteryzuje się gładką, owalną główką, w której osadzony jest akrosom, czyli pęcherzyk wypełniony enzymami niezbędnymi do przedostania się przez otoczkę komórki jajowej, a także wąską wstawkę i pojedynczą witkę wprawiającą go w ruch. Właściwa budowa plemników decyduje o tym, czy będą mogły odpowiednio się poruszać, by mieć szansę na dotarcie do komórki jajowej i jej zapłodnienie.
Przebieg badania morfologii plemników
Samo badanie polega na określeniu, ile plemników o nieprawidłowej budowie jest obecnych w nasieniu, a ile z nich posiada wady, co jest również istotne w przypadku wskazań do in vitro. Używa się do tego odpowiednio wybarwionego preparatu, który obserwuje się pod mikroskopem o bardzo dużym powiększeniu. Do oceny pobranej próbki używa się tzw. kryteriów Krügera uznawanych przez WHO. Normy są przy tym bardzo surowe, bowiem już jeden defekt świadczy o nieprawidłowej budowie plemników. Wady mogą dotyczyć zarówno:
- główki,
- wstawki,
- witki plemnika.
Wady w budowie plemnika
- Do wad główki plemnika zalicza się jej nieprawidłowy kształt, czyli gdy jest inny niż owalny i ma niewyraźny kontur. Poza tym wadą główki plemnika może być też jej duża lub mała wielkość, jeśli jest podwójna a nawet potrójna, posiada wakuole, czy też źle wyodrębniony, za mały lub za duży akrosom.
- Z kolei w przypadku wstawek nieprawidłowe to takie, które są zbyt grube lub zbyt cienkie, za długie i za krótkie, są przyczepione do główki plemnika w nieprawidłowym miejscu, zawierają załamania, bądź zawieszki cytoplazmatyczne.
- Jeżeli chodzi o witki, są one źle zbudowane, gdy mają spiralne ułożenie, są podwójne, za długie lub za krótkie, mają ostre załamania i zmienną grubość.
Zła morfologia nasienia a ciąża
Co w przypadku, gdy morfologia spermy jest nieprawidłowa? Wówczas mamy do czynienia z teratozoospermią, w takiej sytuacji prawdopodobieństwo naturalnego poczęcia dziecka jest mniejsze, ale nie niemożliwe. Czasem jednak niezbędne jest zastosowanie metody in vitro, by para mogła uzyskać ciążę. Interpretując wyniki badania nasienia należy brać pod uwagę wszystkie parametry, zarówno budowę plemników, jak i ich ilość i ruchliwość. Może się bowiem okazać, że choć morfologia nasienia wskazuje, że jest za mało plemników o właściwej formie, to przy dużej ich ruchliwości zapłodnienie jest nadal bardzo prawdopodobne. Z drugiej strony, wynik morfologii może być w normie, ale plemników jest zbyt mało, wówczas uzyskanie ciąży bywa utrudnione. Dlatego wyniki plemników, jak również ewentualne zastosowanie metod wspomaganego rozrodu – in vitro i inseminacji, warto zawsze omówić z lekarzem.
Klinika leczenia niepłodności Bocian zachęca do zapoznania się z innymi artykułami dotyczącymi badania nasienia i in vitro.
Diagnostyka męskiej niepłodności
Ekspert: dr Jarosław Niemoczyński, dyrektor medyczny Kliniki Bocian w Warszawie, specjalista w zakresie diagnostyki i leczenia niepłodności u kobiet i mężczyzn, w tym in vitro.
