Glukoza w ciąży
Test obciążenia glukozą (OGTT, z ang. oral glucose tolerance test), inaczej krzywa cukrowa, jest jednym z podstawowych i obowiązkowych badań, które przeprowadza się u ciężarnej kobiety, zazwyczaj pomiędzy 21 a 27 tygodniem ciąży. Pokazuje on jak organizm przyszłej mamy radzi sobie z przetwarzaniem i przyswajaniem glukozy. Lekarz mając informacje na temat poziomu glukozy we krwi kobiety, może stwierdzić lub wykluczyć cukrzycę ciążową u pacjentki.
Glukoza we krwi
Badania w ciąży pozwalają zawczasu zdiagnozować ewentualne schorzenia i wdrożyć odpowiednie leczenie. Warto przy tym odpowiedzieć na istotne pytanie, dlaczego glukoza pełni tak ważną rolę w organizmie ciężarnej kobiety? Przede wszystkim, zapotrzebowanie na glukozę w trakcie ciąży wyraźnie wzrasta, bo jest to główny składnik dostarczający energii rozwijającemu się dziecku. Stabilne i właściwe stężenie tego związku chemicznego jest możliwe poprzez stosowanie zbilansowanej diety. Nadmiar glukozy prowadzi do rozwoju cukrzycy ciążowej. Natomiast niedobór, czyli hipoglikemia, również negatywnie wpływa na rozwój płodu. Dlatego kontrola poziomu glukozy we krwi to istotne działanie, aby zapobiec komplikacjom podczas ciąży. Za późno wykryte anomalnie i zaburzenia, np. wspomniana już cukrzyca ciążowa , mają poważne konsekwencje dla zdrowia matki, jak i płodu.
- Cukrzyca w wielu przypadkach nie daje wyraźnych symptomów. Większość objawów, czyli nadmierne pragnienie, uczucie zmęczenia, częste oddawanie moczu czy szybkie przybieranie na wadze, zbiega się również z objawami ciąży. Łatwo można więc przeoczyć moment na wychwycenie cukrzycy ciążowej. Dlatego wykonywanie testu obciążenia glukozą w ciąży jest tak ważne i niezbędne – powiedziała dr n. med. Alena Novikava, specjalistka ginekologii i położnictwa z Kliniki Bocian w Warszawie.
Jakie są zagrożenia związane z cukrzycą ciążową?
Do najczęstszych komplikacji zdrowotnych spowodowanych przez cukrzycę ciążową u ciężarnej, jak również u jej maleństwa, zalicza się:
- zwiększony odsetek poronień,
- przedwczesne porody,
- poważne wady rozwojowe dziecka,
- występowanie hiperglikemii i hipoglikemii u płodu,
- makrosomię – nadmierną masę ciała noworodka.
Jak widać, konsekwencje mogą być poważne. Dlatego ewentualne wczesne wykrycie cukrzycy ciążowej pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia, zmiany stylu życia oraz wdrożenie zbilansowanej i zrównoważonej diety, które mogą zniwelować negatywne skutki cukrzycy ciążowej.
Jeśli cukrzycę po raz pierwszy rozpoznano w ciąży, to nie oznacza, że kobieta po porodzie będzie się z nią zmagać do końca życia. Schorzenie najczęściej mija po urodzeniu dziecka, kiedy poziom wszystkich hormonów ulega stabilizacji.
Badanie obciążenia glukozą w ciąży - kiedy zrobić?
Badanie obciążenia glukozą zwykle przeprowadza się między 21. a 27. tygodniem ciąży, chociaż niektóre kobiety z grupy ryzyka mogą być poddawane temu badaniu wcześniej. Do przesłanek, aby sprawdzić poziom glukozy we krwi należą:
- nieprawidłowa masa ciała,
- nieprawidłowości przy poprzednich ciążach (przedwczesne porody, poronienia, obumarcia płodów),
- choroby takie jak: insulinooporność, zespół policystycznych jajników itp.,
- nadciśnienie tętnicze,
- wcześniejsze porody dzieci o dużej masie ciała,
- wielorództwo,
- wiek kobiety (powyżej 35. roku życia),
- problemy cukrzycowe w rodzinie.
Badanie glukozy – jak się przygotować?
Prawidłowe przygotowanie się do testu obciążenia glukozą w ciąży jest ważne, ponieważ od tego zależy dokładność uzyskanych wyników. Pacjentka przystępująca do badania powinna być 8-12 godzin przed testem OGTT na czczo. Dodatkowo badanie powinno być wykonywane, kiedy kobieta jest zdrowa, gdyż nawet niewielka infekcja, może negatywnie wpłynąć na wynik testu. Także przyjmowanie niektórych leków może wykluczyć z badania. Oczywiście, jeśli w miedzy czasie pojawią się jakiekolwiek pytania dotyczące któregokolwiek etapu badania pomiaru, ciężarna powinna skontaktować się ze swoim lekarzem prowadzącym.
Jak przebiega badanie obciążenia glukozą w ciąży?
Badanie krzywej cukrowej odbywa się w trzech następujących etapach. Rozpoczyna się od pobrania próbki krwi w celu zweryfikowania glikemii na czczo. Następnie pacjentka w ciągu 5 minut powoli wypija roztwór około 250 -300 ml wody z 75 g rozpuszczonej glukozy (dla poprawy smaku można dodać kilka kropel cytryny, co nie wpłynie na wynik testu, ewentualnie można również skorzystać z gotowej „smakowej” glukozy dostępnej np. w aptekach). Kolejne pomiary poziomu glukozy dokonuje się po godzinie i jeszcze raz po dwóch godzinach, za każdym razem pobierając próbkę krwi żylnej. Podczas całego badania pacjentka nie powinna prowadzić żadnej aktywności fizycznej. Warto również pamiętać, że jeżeli nie zostanie przyjęty przez ciężarną cały roztwór glukozy, lub zostanie zwymiotowany, wówczas nie będzie można przeprowadzić badania.
Test obciążenia glukozą w ciąży normy
Po odbytej procedurze, lekarz może przeanalizować otrzymane wyniki. Normy, czyli prawidłowe wartości glikemii po wykonaniu doustnego obciążenia glukozą 75 g u kobiety w ciąży, są następujące:
- na czczo: poniżej 92 mg/dl ( <5,1 mmol/l),
- w 60 minucie: poniżej 180 mg/dl ( <10,0 mmol/l),
- w 120 minucie: poniżej 153 mg/dl ( ≤8,5 mmol/l).
Przekroczenie normy dla glukozy wiąże się z rozpoznaniem cukrzycy ciążowej. W takiej sytuacji pacjentka powinna zostać skierowana przez swojego lekarza prowadzącego do specjalisty zajmującego się zaburzeniami metabolizmu glukozy u kobiet w ciąży, diabetologa.
Na co warto uważać przy badaniu obciążenia glukozą w ciąży?
Niektóre kobiety wykonujące krzywą cukrową mogą być bardziej podatne i zareagować na podaną glukozę:
- nudnościami,
- wymiotami,
- innymi objawi, które powodują dyskomfort żołądkowo-jelitowy.
Na szczęście nie jest to typowa i regularna sytuacja, ale indywidualnie uwarunkowana. Oczywiście, biorąc pod uwagę, że takie reakcje mogą się pojawić, to i tak korzyści wynikających z badania jest nieporównywalnie więcej.
Kobiety w ciąży poddawane są szczegółowym badaniom kontrolnym. Sprawdzenie poziomu glukozy we krwi jest bardzo ważnym pomiarem, ponieważ niezdiagnozowana i nieleczona cukrzyca ciążowa prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych u matki, jak i u dziecka. Klinika leczenia niepłodności Bocian to miejsce, gdzie nie tylko prowadzona jest diagnostyka i leczenie niepłodności, ale również zapewnia się tu opiekę medyczną kobietom w ciąży.
