Kryteria kwalifikacji refundacji in vitro
W treści uchwalonych do tej pory w Polsce ustawach znajdują się bardzo ważne zapisy regulujące problematykę leczenia niepłodności. Przyjęte programy samorządowe dofinansowania do in vitro również określają kryteria kwalifikacji par. Para, która chce wziąć w nich udział musi spełnić wymogi zarówno formalne, m.in. dotyczące miejsca zamieszkania, jak i zdrowotne. Wśród nich często pojawia się zapis, o określonym stężeniu hormonu AMH (antymüllerowskiego), czasem dodatkowo podaje się także poziom FSH. W większości programów samorządowych oraz w realizowanym w latach 2013-2016 rządowym Programie Leczenia Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego określono progi liczbowe, dotyczące poziomu wyżej wymienionych hormonów, najczęściej wspomina się o AMH.
Wynik badania stężenia AMH (hormon antymüllerowski) dostarcza informacji na temat rezerwy jajnikowej, czyli możliwości jajników do zapewnienia komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia. W pewien sposób pozwala określa potencjał rozrodczy kobiety, jej szanse na zajście w ciążę. Dlatego właśnie jest to jedno z popularniejszych badań, które wykonuje się w kierunku diagnostyki niepłodności. Oznaczenie poziomu hormonu antymüllerowskiego, często jest również brany pod uwagę w samorządowych programach dofinansowania do in vitro.
Wynik AMH poniżej 1,0 ng/ml wskazuje na obniżoną rezerwę jajnikową – charakterystyczny dla okresu menopauzy. Natomiast u młodych kobiet zbyt niski poziom AMH w organizmie może być oznaką przedwczesnego wygasania czynności jajników. Stąd też programy refundacji in vitro często wymagają, by stężenie AMH było powyżej 0,7 ng/ml.
Normy hormonu antymüllerowskiego zależą od wieku kobiety. Im starsza pacjentka, tym mniejsza rezerwa jajnikowa.
| 20-24 lat | 1,52 - 9,95 ng/ml |
|---|
| 25-29 lat | 1,20 - 9,05 ng/ml |
|---|
| 30-34 lat | 0,71 - 7,59 ng/ml |
|---|
| 35-39 lat | 0,41 - 6,96 ng/ml |
|---|
| 40-44 lat | 0,06 - 4,44 ng/ml |
|---|
| 45-50 lat | 0,01 - 1,79 ng/ml |
|---|
Wartości referencyjne mogą się nieco różnić między laboratoriami diagnostycznymi.
Jak hormon FSH wpływa na płodność kobiety?
Hormon folikulotropowy FSH ma ogromne znaczenie dla płodności człowieka. Wytwarzany jest przez kobiecy, jak i męski organizm i odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego u obu płci. W przypadku kobiety FSH kontroluje, aby jajniki prawidłowo funkcjonowały i cykl menstruacyjny przebiegał bez zaburzeń. W pierwszej fazie cyklu hormon pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyków Graffa, w których rozwija się komórka jajowa. Po co wykonuje się badanie hormonu FSH? Przede wszystkim, żeby określić rezerwę jajnikową kobiety, czyli mieć wiedzę, ile pozostało pęcherzyków jajnikowych będących w stanie przekształcić się w komórki jajowe. Dlatego właśnie często jest sprawdzany u kobiet w trakcie prowadzenia diagnostyki niepłodności. Oczywiście z powodu różnych przyczyn hormonu FSH może być nadmiernie za dużo lub za mało. Takie anomalnie mają konsekwencje dla zdrowia reprodukcyjnego, powodując wiele poważnych schorzeń i zaburzeń, które utrudniają uzyskanie ciąży poprzez naturalną koncepcję. Wysoki wynik FSH obserwuje się w przypadku niewydolności jajników, spowodowanej m.in. przez menopauzę, wady wrodzone jajników, przedwczesne wygasanie czynności jajników. Stąd też w niektórych programach refundacyjnych, wymagane jest, żeby poziom FSH wynosił poniżej 15 mlU/ml w 2-3 dniu cyklu kobiety. Przy czym, norma hormonu folikulotropowego w trzecim dniu cyklu wynosi 3,5 – 12,5 mIU/ml.
Refundacja leków a gospodarka hormonalna
W przypadku refundacji leków do stymulacji owulacji również bierze się pod uwagę, jakie jest stężenie hormonów AMH lub FSH we krwi. Terapia hormonalna jajników to pierwszy etap leczenia in vitro. Stosowane leki pobudzają jajniki do wytwarzania pęcherzyków zawierających komórki jajowe, które wykorzystuje się do zapłodnienia pozaustrojowego. Leki do stymulacji są dosyć kosztowne, ale w przypadku niektórych preparatów można skorzystać z dofinansowania. Ma to znaczący wpływ na finalną cenę leczenia za pomocą in vitro.
Jednak, aby móc wziąć w niej udział, pacjentka musi spełniać kilka warunków:
- wiek poniżej 40 roku życia,
- wynik badania FSH poniżej 15 mlU/ml w 2-3 dniu cyklu lub rezerwa jajnikowa mierzona stężeniem AMH wynosi powyżej 0,7 ng/ml.
Warto pamiętać, że refundacja leków do stymulacji owulacji obejmuje tylko 3 cykle.
Niepłodność kobiety a zaburzenia hormonalne
Nie bez powodu programy refundacyjne zawierają zakres wymogów, które muszą spełnić pary, aby otrzymać pomoc finansową do leczenia in vitro. Odpowiedni poziom najważniejszych płodnościowych hormonów FSH oraz AMH, może doprowadzić do skutecznego leczenia, czyli uzyskania zarodków i ciąży za pomocą technik pozaustrojowego zapłodnienia in vitro.
