Jak rozpoznać niepłodność?
Diagnozowanie niepłodności jest dosyć złożonym procesem i zawsze dotyczy pary. Należy bowiem pamiętać, że trudności związane z zajściem w ciążę mogą być spowodowane czynnikiem męskim lub żeńskim. Dlatego kompleksowo bada się zarówno kobietę, jak i mężczyznę. Tylko wtedy można postawić prawidłową diagnozę i dowiedzieć się, dlaczego para nie może uzyskać ciąży. Kiedy okaże się, że pacjenci zmagają się z niepłodnością, lekarz wdraża stosowne leczenie. W niektórych jednak przypadkach jedyną szansą na biologiczne rodzicielstwo jest leczenie metodą in vitro. I tutaj dla wielu par zaczynają się trudności, ponieważ procedura nie należy do najtańszych i tylko część z nich może sobie na nią pozwolić. Dostęp do refundacji stanowi realną pomoc dla tych, u których zastosowane dotąd terapie okazały się niewystarczające. Zanim jednak pacjenci zakwalifikują się do programu i otrzymają wsparcie finansowe, muszą zaistnieć u kobiety i mężczyzny określone warunki zdrowotne, utrudniające uzyskanie ciąży.
Kiedy można rozpocząć leczenie niepłodności za pomocą in vitro?
Punktem wyjścia podjęcia in vitro jest czas leczenia niepłodności i zastosowane wcześniejsze metody terapii. Regulacje prawne na ten temat znajdują się w ustawie o leczeniu niepłodności. Tam pojawia się istotny zapis: „Leczenie niepłodności w drodze procedury zapłodnienia pozaustrojowego może być podejmowane po wyczerpaniu innych metod leczenia prowadzonych przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy.” Czy zawsze trzeba wcześniej podejmować inne leczenie przez co najmniej rok, żeby móc skorzystać z in vitro? Otóż nie, bowiem w ustawie również zaznaczono: „Procedurę zapłodnienia pozaustrojowego można podejmować bez wyczerpania innych metod leczenia i w terminie krótszym niż 12 miesięcy od rozpoczęcia leczenia niepłodności, jeżeli zgodnie z aktualną wiedzą medyczną nie jest możliwe uzyskanie ciąży w wyniku zastosowania tych metod.” Tym zapisem też kieruje się rządowy program refundacji in vitro, który będzie obowiązywał w Polsce w latach 2024-2028, jak i inne samorządowe programy dofinansowania do procedury zapłodnienia pozaustrojowego.
Czynnik żeński, czy męski?
Terapia medyczna zdiagnozowanej niepłodności dostosowana jest do bardzo indywidualnej sytuacji zdrowotnej pacjentów. Pamiętając o tym, że schorzenie zawsze dotyczy pary, lekarz tak samo szczegółowo badania kobietę, jak i mężczyznę. Dzięki temu można wdrożyć właściwe leczenie, aby pomóc spełnić marzenia i uzyskać wyczekiwaną ciążę. Z drugiej strony, opierając na wskazaniach medycznych, regulacje dotyczące programów refundacyjnych podzielono na odrębne dla obu płci zalecenia.
Wskazania do in vitro po stronie kobiety
Żadne ze schorzeń dróg rodnych nie sprzyja płodności. Niestety są takie, które uniemożliwiają uzyskanie spontanicznej ciąży. Wtedy pacjentów kieruje się do specjalistycznej kliniki leczenia niepłodności, gdzie mogą być poddani leczeniu technikami wspomaganego rozrodu, in vitro. W pierwszej kolejności właściwe jednak wydaje się zadanie pytania: jakie są zatem schorzenia, a tym samym wskazania do tego, aby wziąć udział w programie dofinansowującym leczenie za pomoc technik zapłodnienia pozaustrojowego, in vitro? Wśród nich wymienia się m.in.:
- Czynnik jajowodowy:
- ✔ u pacjentek z trwałym uszkodzeniem jajowodów,
- ✔ u pacjentek zdyskwalifikowanych z powodu braku szansy na powodzenie leczenia operacyjnego niepłodności,
- ✔ u pacjentek z upośledzoną funkcją jajowodów przy zachowanej drożności lub po nieskutecznej operacji mikrochirurgicznej.
- Czynnik jajnikowy: brak ciąży po co najmniej sześciu cyklach farmakologicznej indukcji jajeczkowania.
- Endometrioza
- ✔ I, II stopnia,
- ✔ III, IV stopnia.
- Niepłodność niewyjaśnionego pochodzenia (idiopatyczna)
- ✔ U kobiet do ukończenia 35 roku życia, jeżeli trwa dłużej niż 24 miesiące.
- ✔ U kobiet powyżej 35 roku życia, jeżeli trwa dłużej niż 12 miesięcy.
Wskazania do in vitro po stronie mężczyzny
Wskazania zdrowotne do uzyskania refundacji do in vitro są również wyznaczone dla mężczyzn. Pacjent, który zmaga się z określonymi zaburzeniami, może przystąpić do programu i starać się o środki finansujące leczenie technikami zapłodnienia pozaustrojowego, czyli in vitro. Wśród męskich nieprawidłowości wymienia się te dotyczące:
- zaburzenia koncentracji plemników (liczby plemników),
- zaburzenia ruchliwości plemników.
Wskazania do refundacji in vitro u pary
Pacjenci mogą również ubiegać się o refundację in vitro w przypadku nieudanych wcześniejszych próby inseminacji domacicznej. Warto również wspomnieć o pacjentach z odroczoną płodnością z powodów onkologicznych oraz zakaźnych. Są to osoby u których w wyniku leczenia lub z innych powodów może dojść do utraty płodności w przyszłości.
Jest wiele wskazań medycznych, które warunkują skorzystanie z in vitro, także w przypadku programów refundacyjnych. Para decydująca się na ten krok powinna zostać wcześniej dokładnie przebadana. Dlatego w przypadku niepowodzeń w uzyskaniu ciąży warto odpowiednio wcześnie zwrócić się do kliniki niepłodności, rozpocząć diagnostykę i odpowiednie leczenie.
