Czynniki ryzyka powstania raka piersi
Przyczyny pojawienia się raka piersi w większości przypadków nie są możliwe do ustalenia.
Jednak można wyróżnić kilka czynników podwyższających ryzyko wystąpienia tego nowotworu. Należą do nich chociażby:
- starszy wiek,
- występowanie nowotworu piersi w rodzinie,
- pojawienie się miesiączki we wczesnym wieku,
- menopauza w późnym wieku,
- późny pierwszy poród,
- długotrwała hormonalna terapia zastępcza,
- genetyczne uwarunkowania - nosicielstwo genów BRCA-1 i BRCA-2.
Samobadanie piersi
Podstawowym, niezwykle istotnym działaniem w zakresie wczesnego wykrywania raka piersi jest ich samobadanie. Powinno się je wykonywać systematycznie, co miesiąc, najlepiej w tym samym dniu miesiąca.
Korzystne jest przeprowadzenie badania między szóstym a dziewiątym dniem cyklu owulacyjnego, co pozwala wykluczyć bolesność piersi lub nadwrażliwość brodawek. Samobadanie polega zarówno na uważnym oglądaniu piersi, jak i badaniu palpacyjnym, czyli za pomocą dotyku. Przeprowadza się je w pozycji stojącej, jak i na leżąco.
- Rozpoczyna je uważna obserwacja piersi przed lustrem, zarówno z ramionami swobodnie opuszczonymi wzdłuż ciała, uniesionymi do góry, jak dłońmi opartymi na biodrach. Należy wówczas zwrócić uwagę na zmieniony kształt piersi, występujące na skórze zmarszczenia, wciągnięcia, przebarwienia, zmiany wokół otoczki brodawki.
- Następnym krokiem jest ściśnięcie brodawek piersi i sprawdzenie, czy nie wydobywa się z nich wydzielina.
- Kolejne badania dotykowe najlepiej wykonać pod prysznicem, bowiem przy namydlonej skórze łatwiej wykryć ewentualne zmiany. Lewą rękę należy unieść za tył głowy, a prawą zbadać lewą pierś. Badanie przeprowadza się opuszkami trzech środkowych palców, wykonując ruchy okrężne wokół piersi zmniejszając okręgi w kierunku sutka. Sprawdza się je również przesuwając palce z góry na dół, jak i promieniście wykonując ruchy do brodawki. W podobny sposób należy zbadać drugą pierś, tym razem z prawą ręką uniesioną za głowę, gdy palce lewej dłoni kontrolują prawą pierś i pachę. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę, czy wyczuwalne są guzki lub zgrubienia.
- Badanie piersi powinno się również przeprowadzić leżąc na wznak. Lewa ręka powinna znajdować się za głową, pod lewym barkiem należy położyć zwinięty ręcznik. Wówczas prawą ręką wykonuje się badanie piersi jak pod prysznicem. Badanie powtarzamy też z drugiej strony. Trzymając rękę wzdłuż ciała należy też sprawdzić dotykiem lewą ręką prawą pachę, prawą ręką lewą pachę. Powiększone węzły chłonne, wyczuwalne zgrubienia powinny wzbudzić czujność.
Zaobserwowane zmiany nie muszą oznaczać nowotworu, ale należy je niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
Badania diagnostyczne
W celu dokładnej diagnostyki wykonuje się dodatkowe badania piersi. Najbardziej znane z nich to USG – badanie ultradźwiękowe oraz mammografia – badanie rentgenowskie. Profilaktycznie badanie USG powinno się wykonywać raz do roku, zalecane jest kobietom między 20 a 40 rokiem życia. Najlepiej przeprowadzać je w pierwszej połowie cyklu. Mammografia pozwala wykryć wczesne zmiany, które nie są wychwycone podczas badania palpacyjnego. Badaniami przesiewowymi za pomocą tej metody objęte są kobiety między 50 a 69 rokiem życia. W zależności od potrzeby stosowane są również inne metody diagnostyczne, jak chociażby rezonans magnetyczny.
Leczenie raka piersi
Rodzaj nowotworu, jego wielkości i zaawansowanie choroby determinuje wybór terapii onkologicznej. Podczas leczenia raka piersi może być wdrożona chemioterapia, naświetlanie, jak również zabiegi operacyjne usunięcia guza, co może łączyć się z mastektomią, czyli amputacją piersi wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi. Wczesne wykrycie zmian w wielu przypadkach umożliwia stosowanie mniej agresywnych form leczenia, jak również skrócenie czasu prowadzenia terapii onkologicznej oraz zmniejszenie jej uciążliwości.
