Co to jest poród naturalny?
Poród naturalny i poród fizjologiczny to terminy często używane zamiennie, ale istnieją subtelne różnice między nimi, które warto zrozumieć. Poród naturalny to sposób, w jaki dziecko przychodzi na świat drogami natury, bez interwencji medycznej lub z minimalną jej pomocą. Cechą charakterystyczną porodu naturalnego jest brak stosowania środków znieczulających, takich jak znieczulenie zewnątrzoponowe, oraz unikanie innych procedur medycznych, takich jak indukcja porodu, nacięcie krocza, czy użycie kleszczy. Kobieta podczas porodu naturalnego polega na własnych siłach i naturalnych mechanizmach swojego ciała. Wspierana jest przez personel medyczny, partnera, czy doulę, ale ingerencja medyczna jest ograniczona do absolutnego minimum. Poród fizjologiczny odnosi się natomiast do przebiegu porodu, który odbywa się zgodnie z naturalnym rytmem organizmu kobiety, zgodnie z fizjologicznymi etapami – od rozpoczęcia akcji skurczowej, przez rozwieranie się szyjki macicy, aż po narodziny dziecka i wydalenie łożyska. Może on być porodem naturalnym, ale niekoniecznie. Czasem poród fizjologiczny może obejmować interwencje medyczne, takie jak chociażby podanie środków znieczulających, jeśli są one potrzebne i zgodne z planem porodu. Poród siłami natury powinien rozpocząć się w okresie od 37. do 42. tygodnia ciąży.
Objawy zbliżającego się porodu
Nadchodzący poród wiąże się z różnymi objawami, które mogą wskazywać, że zbliża się czas narodzin dziecka. Zazwyczaj organizm przygotowuje się do porodu około 3 tygodni wcześniej. Częste oznaki, na które warto zwrócić uwagę to:
- pojawiające się skurcze,
- bóle w dolnej części pleców,
- obniżenie brzucha,
- zwiększone parcie na pęcherz,
- dolegliwości układu pokarmowego, biegunka, nudności.
Gdy jest już blisko porodu pojawia się czop śluzowy, odchodzą wody płodowe, zaczyna się rozpulchnienie i skracanie szyjki macicy, czyli rozwarcie. W sytuacji, gdy skurcze stają się regularne, są intensywniejsze, a czas między nimi coraz krótszy, jest to sygnał, że poród się rozpoczął.
Jakie są fazy porodu fizjologicznego?
Poród fizjologiczny przebiega zgodnie z biologicznym rytmem organizmu kobiety. Składa się on z czterech etapów, faz porodu, z których każdy pełni kluczową rolę w narodzinach dziecka.
- Faza pierwsza porodu – okres rozwierania. Pojawiające się skurcze porodowe rozwierają i skracają szyjkę macicy, w kanale rodnym obniża się też główka dziecka. Ta faza liczona jest od początku pojawienia się skurczy porodowych aż do momentu pełnego rozwarcia, czyli do 10 cm. Zazwyczaj okres ten trwa około 10-16 godzin, ale u wieloródek może być krótszy. Wyróżnia się etap wczesny, gdzie rozwarcie szyjki macicy wynosi od 0 do 4 cm. Skurcze są w tym czasie dosyć łagodne. Przybierają one na sile i częstotliwości (co 3-5 min.) na etapie aktywnym, czyli gdy rozwarcie szyjki macicy wynosi od 4 do 7 cm. Najbardziej bolesny jest etap przejściowy, gdy rozwarcie szyjki macicy wynosi od 7 do 10 cm. Skurcze są bardzo silne i następują niemal bez przerwy.
- Faza druga porodu – etap wypierania. Kiedy szyjka macicy jest już całkowicie rozwarta, kobieta zaczyna odczuwać potrzebę parcia. Jest to sygnał, że dziecko jest gotowe do opuszczenia macicy. Podczas parcia kobieta aktywnie współpracuje, napina mięśnie brzucha i przepony, aby pomóc dziecku w przejściu przez kanał rodny. Skurcze macicy nadal wspomagają ten proces. Przez kanał rodny przechodzi głowa dziecka, a następnie reszta ciała. Narodziny dziecka są kulminacyjnym punktem porodu.
- Faza trzecia porodu – okres łożyskowy. Po tym jak dziecko już się urodzi skurcze macicy znacznie słabną, ale nie ustają, bowiem mają jeszcze za zadanie wydalenie łożyska z błonami płodowymi. Zazwyczaj dzieje się to w ciągu 5 do 30 minut po narodzinach dziecka. Następnie lekarz sprawdza, czy macica jest prawidłowo obkurczona, a wszelkie uszkodzenia tkanek np. nacięcia lub pęknięcia krocza są zszywane. Jeśli jakikolwiek fragment łożyska pozostaje w kanale rodnym, niezbędne jest jego usunięcie, które zazwyczaj przeprowadza się za pomocą łyżeczkowania jamy macicy.
- Faza czwarta porodu – okres poporodowy. Zazwyczaj są to dwie godziny po porodzie, gdzie stan zdrowia pacjentki i noworodka jest uważnie monitorowany. Mama nawiązuje w tym czasie więź z dzieckiem, poprzez bezpośredni kontakt „skóra do skóry”. Zachęca się też do karmienia piersią, co sprzyja skurczom macicy i zmniejsza ryzyko krwawienia.
Ile trwa poród naturalny?
Czas trwania porodu naturalnego może znacznie się różnić w zależności od wielu czynników. Jednym z nich jest liczba wcześniejszych porodów. U kobiet rodzących po raz pierwszy (pierworódek) poród zazwyczaj trwa dłużej niż u kobiet, które już wcześniej rodziły (wieloródek). Na długość porodu mogą wpływać też ogólny stan zdrowia, poziom kondycji fizycznej oraz obecność chorób przewlekłych. Co więcej, czas trwania porodu mogą wydłużyć też problemy zdrowotne w ciąży.
- Średnio, pierwszy poród może trwać od 12 do 24 godzin. Jest to zależne od wielu czynników, takich jak chociażby długość i intensywność skurczów, położenie dziecka oraz reakcji organizmu matki na ból i stres. U kobiet, które rodziły wcześniej może trwać krócej około 6 - 8 godzin. Dzieje się tak, ponieważ mięśnie macicy i szyjki macicy mogą być bardziej elastyczne, a organizm matki lepiej już przystosowany do procesu narodzin. Należy jednak pamiętać, że każdy poród jest inny i czas jego trwania może być różny. W sprawnym przebiegu porodu może na pewno przydać się pomoc ze strony położnej, lekarza oraz wsparcie emocjonalne od bliskich - wyjaśnia mgr Wioleta Mieczkowska, położna z Kliniki Bocian w Białymstoku.
Poród naturalny - przeciwwskazania
Poród naturalny, choć zazwyczaj przebiega bez komplikacji, może mieć pewne przeciwwskazania, które decydują o konieczności przeprowadzenia cesarskiego cięcia lub innych interwencji medycznych. Najczęstszymi przeciwwskazaniami do porodu siłami natury są m.in. nieprawidłowe położenie dziecka, problemy zdrowotne matki (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca ciążowa, choroby serca czy zakażenia wirusowe), anomalie anatomiczne (wąski kanał rodny, obecność mięśniaków macicy), wcześniejsze operacje na macicy, przedwczesne pęknięcie błon płodowych, a także powikłania w trakcie ciąży (przedwczesne odklejenie łożyska, krwawienie lub łożysko przodujące).
Poród naturalny a cesarskie cięcie
Wybór metody porodu zależy od wielu czynników, w tym stanu zdrowia matki i dziecka, osobistych preferencji oraz medycznych wskazań. Poród fizjologiczny wiąże się z wieloma korzyściami. Po pierwsze, kobiety, które rodzą drogą natury, zazwyczaj wracają do zdrowia szybciej, co jest związane z krótszym czasem rekonwalescencji. Jednakże poród naturalny może wiązać się z intensywnym bólem. Dodatkowo poród naturalny bywa nieprzewidywalny i długotrwały, co może wymagać dodatkowych interwencji, takich jak użycie kleszczy czy próżnociągu. Z kolei cesarskie cięcie to operacja chirurgiczna, która może być zaplanowana z wyprzedzeniem, co daje możliwość lepszej organizacji czasu i przygotowania się do narodzin. Jest to także bezpieczna alternatywa w sytuacjach, gdy istnieje ryzyko dla zdrowia matki lub dziecka. Jednak cesarskie cięcie wiąże się z dłuższym czasem rekonwalescencji. Ważne jest, aby omówić wszystkie opcje porodu z lekarzem prowadzącym, położną którzy ocenią sytuację zdrowotną i doradzą najbezpieczniejsze rozwiązanie.
Ekspert: mgr Wioleta Mieczkowska, położna z Kliniki Bocian w Białymstoku.
