Procedura in vitro krok po kroku
Procedura in vitro to jedna z technik wspomaganego rozrodu pozwalająca niepłodnym parom zajść w ciążę. Zabieg in vitro polega na połączeniu komórki jajowej z plemnikiem w warunkach laboratoryjnych, czyli poza kobiecym układem rozrodczym. Zanim do tego dojdzie kobieta zazwyczaj jest poddawana stymulacji hormonalnej, która pozwala uzyskać większą liczbę oocytów. Gdy są gotowe do pobrania dochodzi do punkcji jajników. Pozyskane komórki jajowe są przekazywane następnie do laboratorium embriologicznego, gdzie dochodzi do zapłodnienia. Przez kilka dni rozwijające zarodki są uważnie obserwowane i w 2, 3 lub 5 dobie dochodzi do transferu. Zarodki nietransferowane są z kolei zamrażane i mogą zostać użyte w przyszłości do procedury in vitro.
Kwalifikacja do programu in vitro
Najważniejszym krokiem pary starającej się o dziecko jest konsultacja ze specjalistą leczenia niepłodności. Podczas wizyty lekarz:
- przeprowadza dokładny wywiad medyczny,
- analizuje dotychczasowe wyniki badań,
- zaleca wykonanie niezbędnej diagnostyki.
Na tej podstawie może zakwalifikować pacjentów do procedury in vitro. Proces ten składa się z kilku etapów.
Stymulacja hormonalna poprzedzająca zapłodnienie in vitro
Na początku ginekolog rozpisuje pacjentce stymulację hormonalną, która pozwala uzyskać większą liczbę komórek jajowych (tzw. oocytów), dzięki temu rośnie szansa na otrzymanie prawidłowego zarodka i upragnionej ciąży. Kobieta przyjmuje leki od drugiego lub trzeciego dnia cyklu miesiączkowego. W trakcie tego procesu pacjentka powinna pojawić się kilka razy w klinice w celu wykonania monitoringu stymulacji. Podczas tych wizyt lekarz sprawdza wzrost pęcherzyków. Gdy osiągną prawidłową wielkość, kobieta kończy przyjmowanie leków.
Pacjenci muszą także wykonać niezbędne badania przed in vitro, wymagane ustawowo (w tabelce), by zapłodnienie pozaustrojowe mogło zostać wykonane.
Niezbędne badania przed in vitro
| Badania kobiet | Badania mężczyzn | Ważność |
|---|
| Anty-HIV-1,2 | Anty-HIV-1,2 | 6 miesięcy |
| HBsAg | HBsAg | 6 miesięcy |
| Anty-HBc | Anty-HBc | 6 miesięcy |
| Anty-HCV-Ab | Anty-HCV-Ab | 6 miesięcy |
| VDRL | VDRL | 6 miesięcy |
| Grupa Krwi RhD, antygeny układu ABO | Grupa Krwi RhD, antygeny układu ABO | bezterminowo |
| Chlamydia trachomatis – PCR wymaz z kanału szyjki macicy | Chlamydia trachomatis – PCR z moczu | 6 miesięcy |
| Toksoplazmoza IgG, IgM | | 6 miesięcy |
| Różyczka IgG, IgM | | 6 miesięcy |
| Cytologia | | 1 rok |
| Stopień czystości pochwy (Biocenoza) | | 6 miesięcy |
Badania laboratoryjne wymagane od pacjentów do procedury IUI, IVF na podstawie: ustawy o leczeniu niepłodności z dnia 25-06-2015r. (Dz. U. 2015r., poz. 1087), ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z dnia 27-07-2001r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 174), ustawy o zapobieganiu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008r. (Dz. U. nr 234, poz. 1570 ze zm.).Punkcja
Kolejnym krokiem procedury in vitro jest pobranie komórek jajowych, czyli punkcja jajników - zabieg, który trwa zaledwie kilkanaście minut i jest przeprowadzany w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym. W tym samym dniu – jeżeli para korzysta z nasienia partnera – mężczyzna jest proszony o oddanie nasienia. Po punkcji odbywa się wizyta, na której lekarz informuje o liczbie pobranych oocytów.
Zapłodnienie in vitro - procedury embriologiczne
Następnie realizowany jest zabieg in vitro, embriolog w warunkach laboratoryjnych zapładnia komórki jajowe odpowiednio przygotowanym nasieniem. Według polskiego prawa jednorazowo można wykonać zapłodnienie in vitro na sześciu komórkach jajowych – ich nadmiar można poddać kriokonserwacji, czyli mrożeniu.
Transfer zarodka
W drugiej, trzeciej lub piątej dobie rozwoju zarodka odbywa się transfer jednego lub dwóch embrionów – ich liczba zależy od decyzji lekarza, a podejmuje ją na podstawie sytuacji medycznej pary. Pacjentka jest informowana telefonicznie o zabiegu dzień wcześniej. Podczas transferu lekarz specjalnym kateterem wprowadza zarodek do jamy macicy. Kobieta dostaje dalsze zalecenia dotyczące przyjmowania leków wspierających rozwój ciąży. Po około dwóch tygodniach od punkcji pacjentka powinna wykonać test beta HCG z krwi, aby sprawdzić, czy uzyskano ciążę.
Zalecenia przed in vitro
Zanim zabieg in vitro zostanie przeprowadzony warto do niego przygotować swój organizm. Myśląc o ciąży należy pomyśleć o zdrowym stylu życia, odpowiedniej diecie, aktywności fizycznej, a także o kondycji psychicznej, dlatego też należy się wysypiać i unikać niepotrzebnego stresu. Zalecenia przed in vitro nie są wyjątkowo skomplikowane, należy na pewno dostosować się do wskazań lekarza, przyjmować odpowiednie dawki leków o wyznaczonej porze, zgłaszać się na wyznaczone wizyty, a także wykonywać badania, które zostaną zlecone. Jeżeli pojawią się jakieś niepokojące objawy należy skonsultować je z lekarzem.
Ile trwa procedura in vitro?
Czas trwania procedury in vitro w dużej mierze jest uzależniony od długości stymulacji hormonalnej, jaki protokół zostanie zastosowany. W przypadku krótkiego protokołu cała procedura in vitro jest realizowana w ciągu jednego cyklu miesiączkowego. Z kolei długi protokół wymaga 5-8 tygodni przygotowań. Gdy pacjenci pytają się: ile trwa procedura in vitro, często mają na myśli czas jaki upłynie od punkcji do transferu. Tu też może to nieco się różnić. Transferowane są bowiem zazwyczaj zarodki 2, 3 lub 5 dniowe.
Zabieg in vitro – cena
Ostateczna cena in vitro uzależniona jest od wielu czynników, takich jak chociażby zastosowane procedury dodatkowe, rodzaj i ilość leków, a także to czy kobieta ma możliwość skorzystania z dofinansowania do leków. Wiele zależy również od stanu zdrowia zarówno kobiety, jak i mężczyzny. Możliwość zamrożenia zarodków również ma wpływ na cenę procedury in vitro, mogą znacznie obniżyć koszt kolejnych prób uzyskania ciąży.
In vitro transfer zarodka - jak się przygotować?
Ekspert: mgr Igor Bołkun, embriolog kliniczny, kierownik laboratorium embriologicznego Kliniki Bocian w Białymstoku, gdzie realizowane są procedury zapłodnienia in vitro.
