Objawy azoospermii
Azoospermii nie można wykryć samodzielnie, nie daje charakterystycznych objawów chorobowych poza problemami z uzyskaniem potomstwa. Całkowity brak plemników stwierdza się wyłącznie w oparciu o badanie nasienia.
Przyczyny powstawania azoospermii
- pozajądrowe - kiedy u pacjenta występuje niedrożność dróg wyprowadzających nasienie, zarówno w nasieniowodach, jak i w najądrzu. Taka sytuacja może być efektem wad wrodzonych lub nabytych, chociażby w wyniku przebytych chorób, stanów zapalnych czy też urazów.
- jądrowe/przedjądrowe - kiedy produkcja plemników jest znacznie ograniczona bądź całkowicie zatrzymana m.in. ze względu na zaburzenia hormonalne, nieprawidłowości genetyczne, nowotwory jąder, uszkodzenia kanalików plemnikotwórczych spowodowane stanami zapalnymi, napromieniowaniem, jak i stosowaniem niektórych leków.
Jak się diagnozuje azoospermię?
Azoospermię rozpoznaje się przy standardowym badaniu nasienia. Pacjent podchodząc do niego powinien zachować 3-5 dni wstrzemięźliwości seksualnej i unikać w tym czasie spożywania alkoholu.
Jeżeli w pobranym ejakulacie nie wykryto żadnych plemników, dla pewności odwirowuje się pozostałość nasienia i dokonuje analizy powstałego w ten sposób osadu, zagęszczonego materiału. Mamy wówczas większą szansę na znalezienie pojedynczych plemników. W sytuacji, gdy w ejakulacie nie wykryto plemników należy powtórzyć badanie, żeby ostatecznie potwierdzić azoospermię. Oprócz tego zalecane jest również wykonanie:
- badań hormonalnych (testosteron, prolaktyna, FSH),
- biopsji jąder (pobranie tkanki z jądra i zbadanie jej pod mikroskopem),
- badań genetycznych (w celu wykrycia wczesnych wad i mutacji).
Metody leczenia azoospermii
Jeżeli u mężczyzny ze zdiagnozowaną azoospermią nie dochodzi do wydostania się plemników na zewnątrz, ale stwierdzono zdolność do ich wytwarzania, wówczas można zastosować biopsję jądra lub najądrzy. Z pobranej w ten sposób tkanki można pozyskać plemniki wykorzystywane później do zapłodnienia pozaustrojowego metodą in vitro. Czasami do rozważenia pozostaje próba udrożnienia kanałów wyprowadzających nasienia za pomocą operacji, jednak nie u każdego taki zabieg jest skuteczny i możliwy do wykonania. W niektórych przypadkach stosuje się także terapię hormonalną.
Diagnoza azoospermia - jakie są szanse na ojcostwo?
Azoospermia nie przekreśla całkowicie marzeń o potomstwie – po ustaleniu przyczyny i podjęciu odpowiednich działań możliwe jest uzyskanie ciąży. Warto pamiętać jednak, że rokowania w tej sprawie są kwestią indywidualną. W przypadku pacjentów, u których zdiagnozowano zdolność wytwarzania plemników, istnieje możliwość leczenia za pomocą in vitro. Natomiast, jeżeli stwierdzono całkowity brak plemników, pozostaje do rozważenia skorzystanie z banku nasienia.
Diagnostyka męskiej niepłodności – od czego zacząć?
Ekspert: dr Jarosław Niemoczyński, specjalista ds. diagnostyki i leczenia niepłodności, uwzględniając in vitro. Jest dyrektorem medycznym Kliniki Bocian w Warszawie.
