Jak jest zbudowany plemnik?
Plemnik to męska komórka rozrodcza, której zadaniem jest zapłodnienie kobiecej gamety. Pełni zatem bardzo ważną funkcję w procesie rozmnażania, przekazując potomstwu męski materiał genetyczny. Dojrzały plemnik osiąga około 60 mikrometrów długości, główka ma długość 5-6 mikrometrów, a szerokość około 3 mikrometrów. Plemnik składa się z trzech części:
- Główki – zawiera jądro komórkowe,
- Wstawki – zaopatrzona jest w liczne mitochondria, dostarczające energii do poruszania się,
- Witki – stanowi aparat ruchu gamety.
Nie wszystkie plemniki są jednak zbudowane tak samo. Część z nich, mając różne defekty związane chociażby z budową (np. karłowatość, kilka główek czy ogonów), ruchliwością, żywotnością, ma nikłe, a czasem wręcz żadne szanse zapłodnienia komórki jajowej. Może to skutkować nieudanymi próbami zajścia w ciążę. Jeśli po dłuższych staraniach o dziecko test nadal nie wskazuje dwóch kresek, to najwyższa pora zgłosić się do specjalistycznej kliniki, w której rozpocznie się diagnostyka niepłodności .
Gdzie powstają plemniki?
Plemniki wytwarzane są w jądrach, a bardziej precyzyjnie w kanalikach nasiennych. Budowa kanalików sprzyja powstawaniu plemników, ponieważ ich ścianki wyściela nabłonek plemnikotwórczy. Dojrzałe plemniki, zanim ruszą w dalszą podróż i dojdzie do wytrysku, magazynowane są w najądrzu i pęcherzykach nasiennych. Transport nasienia w męskim układzie jest zależny od ciśnienia płynu wewnątrzkanalikowego w jądrze, w najądrzu oraz od aktywności nasieniowodów. Plemniki w ciągu sekundy są w stanie przebyć dystans będący czterokrotnością długości ich rozmiaru. Natomiast w trakcie wytrysku osiągają prędkość nawet 45 km/h.
Jak powstają plemniki?
Spermatogeneza, czyli proces produkcji plemników, trwa od 72 do 74 dni, czyli około 2,5 miesiąca. W tym czasie plemniki, dojrzewając, osiągają kolejne etapy rozwoju, wśród których wyróżnia się:
- spermatogonie,
- spermatocyty I i II rzędu,
- spermatydy,
- w pełni ukształtowane plemniki.
Po zakończeniu spermatogenezy plemniki przez kolejnych kilka dni, maksymalnie 12, nabierają pełnej dojrzałości i uczą się również, jak się poruszać. Dzieje się to w najądrzach, z których trafiają do nasieniowodów we wczesnej fazie wytrysku. Jeśli natomiast do niego nie dojdzie, wtedy plemniki niewykorzystane przez dłuższy czas, są niszczone albo wydalane z organizmu przez cewkę moczową.
- Organizm mężczyzny w ciągu całego życia wytwarza miliardy plemników. Wydawać by się mogło, że tak pokaźna liczba na pewno i na długo zapewni płodność. Na to jednak, czy plemniki będą dobrej jakości i będą w stanie zapłodnić komórkę jajową kobiety, wpływa wiele istotnych czynników. Na parametry nasienia duży wpływ ma styl życia mężczyzny. Płodności nie sprzyjają: stres, zła dieta, brak aktywności fizycznej. Oprócz tego na męskie komórki rozrodcze negatywnie wpływają używki, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu czy stosowanie substancji anabolicznych. Proces spermatogenezy, czyli wytwarzania i dojrzewania plemników, mogą zaburzyć różne choroby i urazy jąder - zaznacza dr n. med. Tomasz Magoń, androlog z Kliniki Bocian w Rzeszowie.
Warto, aby mężczyźni, myśląc o swojej płodności, dbali o własne zdrowie i dobrostan. Oprócz tego, mogą wykonać badanie nasienia , żeby uzyskać wiedzę na temat kondycji własnej spermy. Taka diagnostyka dostarcza informacji na temat parametrów plemników i pozwala oszacować szanse na ich zdolność do zapłodnienia.
Ile żyją plemniki
Na długość życia i ruchliwość plemników wpływa środowisko, w którym się znajdują. Ciepłe, wilgotne i zasadowe miejsce to najbardziej sprzyjające warunki dla męskiego nasienia. Jeśli natomiast nie mają zapewnionych takich okoliczności, wtedy giną zazwyczaj w przeciągu kilku – kilkunastu godzin. Jak długo zatem mogą przetrwać w pochwie, poza nią i na członku?
Najbardziej przyjaznym dla żywotności plemnika jest pochwa kobiety i jej drogi rodne, ponieważ wydzieliny znajdujące się w niej zmieniają właściwości plemników, dzięki czemu stają się one zdolne do zapłodnienia. Proces ten nazywa się kapacytacją. W takim środowisku plemnik może żyć około 48-72 godzin, ale czas ten może się wydłużyć nawet do 5 dni.
Poza pochwą, na zewnątrz, szanse na dłuższe przeżycie plemników znacznie maleją. Uważa się, że w wyjątkowo sprzyjających warunkach, a więc przy dużej wilgotności i temperaturze około 37 stopni, plemnik może przeżyć poza organizmem nawet 15-18 godzin. Wszystko zależy od tego, gdzie plemnik znajdzie się po wytrysku nasienia.
W czasie wytrysku ejakulat jest wyrzucany z dużą siłą, ale jego część pozostaje w okolicach ujścia przewodu moczowo-nasiennego. Jeśli penis nie znajduje się w pochwie, nie ma więc z nią żadnego kontaktu, żywotność plemników na członku wynosi od kilku minut do kilku godzin.
Męski plemnik jest niezbędną komórką do powstania nowego życia. Proces produkcji, jakość, ruchliwość i żywotność plemników są istotne dla zdolności rozrodczych mężczyzny. Dlatego ważne, żeby dbać o swoje zdrowie, unikać szkodliwych substancji i regularnie wykonywać badania nasienia w uznanej, certyfikowanej placówce, jaką jest klinika leczenia niepłodności .
