Co to jest FSH?
FSH to hormon, który występuje u obu płci. Jest niezbędny do prawidłowego dojrzewania i funkcjonowania jajników oraz jąder. U kobiet pobudza wzrost pęcherzyków jajnikowych w jajniku. Co więcej FSH działa na zwiększenie produkcji estradiolu.
Jak wykonuje się badanie FSH?
Oznaczenie poziomu FSH wykonuje się w laboratorium, do którego trafia pobrana próbka krwi od pacjentki. Nie jest wymagane specjalne przygotowanie się do badania, to znaczy, że podchodząc do niego pacjentka bądź pacjent nie musi być na czczo. Wpływ na wynik mogą mieć natomiast przyjmowane leki, o czym powinna pacjentka poinformować lekarza.
Badanie FSH można wykonać w wykwalifikowanym miejscu jakim jest klinika leczenia niepłodności. Można się na nie zgłosić do każdej placówki Kliniki Bocian. Wynik FSH jest już znany po około 1 godzinie, dzięki temu szybko może być przeanalizowany przez specjalistę. Warto omówić go z lekarzem ginekologiem.
Funkcje hormonu FSH
Hormon FSH jest ściśle związany z prawidłowym działaniem układu rozrodczego. W przypadku kobiet, w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego odpowiada za dojrzewanie pęcherzyków Graffa, w których rozwija się komórka jajowa. W tej fazie cyklu na początku mamy do czynienia z wysokim poziomem FSH. Natomiast już po owulacji, czyli uwolnieniu komórki jajowej, poziom FSH stopniowo obniża się i w fazie lutealnej przyjmuje najniższe wartości. W tym czasie rolą FSH jest stymulowanie powstania ciałka żółtego.
Hormon folikulotropowy wpływa również na wytwarzanie estrogenów i progesteronu.
FSH normy
Poziom FSH sprawdza się zazwyczaj między 2 a 5 dniem cyklu miesiączkowego, lekarz może też zalecić badanie w innym dniu. Norma w trzecim dniu cyklu wynosi 3,5 – 12,5 mIU/ml. Istotna jest również zależność pomiędzy stężeniem LH i FSH w organizmie. Jeżeli mamy do czynienia z prawidłowym cyklem owulacyjnym stosunek LH:FSH jest bliski 1, gdy jest powyżej może wskazywać na zespół policystycznych jajników (PCOS).
Wysokie FSH
Zarówno za wysoki, jak i za niski poziom FSH mogą mieć negatywny wpływ na organizm, powodować chociażby problemy z płodnością. U kobiet wysoki wynik FSH można zaobserwować w przypadku niewydolności jajników. Może być ona spowodowana przez menopauzę, jak również przez wady wrodzone jajników lub ich całkowity brak.
Poza tym zawyżone FSH może też świadczyć o
- przedwczesnym wygasaniu czynności jajników,
- chorobach tarczycy,
- guzach jajników,
- chorobach nadnerczy.
Także wynik powyżej normy może być efektem stosowania leków hormonalnych, czy też guza przysadki mózgowej. U mężczyzn za duże stężenie FSH może oznaczać gruczolaka przysadki oraz niedoczynność jąder, która może być też spowodowana przez infekcje lub uszkodzenie jąder.
Niskie FSH
Zbyt niskie FSH u kobiet może świadczyć o niewydolności przysadki oraz podwzgórza, jest często powiązane z występowaniem obniżonego poziomu LH. W takich przypadkach mogą pojawić się też problemy z płodnością i nieregularne miesiączki.
Niskie FSH jest też obserwowane u kobiet:
- w ciąży,
- z niedowagą,
- u pacjentek u których nie dochodzi do owulacji.
Niski poziom FSH u płci męskiej wpływa na zatrzymanie rozwoju plemników oraz prowadzi do zanikania komórek plemnikowych w jądrach. U dzieci z niskim FSH najczęściej pojawiają się opóźnienia w dojrzewaniu płciowym, które mogą być efektem np. nieprawidłowo funkcjonujących jajników i jąder, nowotworów, czy też zaburzeń odżywiania - anoreksji.
Kiedy należy badać FSH?
Badanie FSH wykonuje się w diagnostyce męskiej i żeńskiej niepłodności. W przypadku mężczyzn wykorzystuje się je do ustalenia przyczyny niepłodności. U kobiet FSH bada się przy występowaniu zaburzeń menstruacyjnych oraz gdy występują plamienia międzymiesiączkowe. Poziom hormonu folikulotropowego sprawdza się również, gdy podejrzewany jest zespół policystycznych jajników - PCOS. Co więcej, badanie FSH może być także wykonywane w celu potwierdzenia menopauzy lub też w przypadku pojawienia się zaburzeń dojrzewania u dziewcząt i chłopców.
